Rommelenburg boven water

 

Aan de Muurhuizen zijn door ons delen van de fundering van de middeleeuwse verdedigingstoren Rommelenburg en de eerste stadsmuur blootgelegd. We keken mee bij het vervangen van de kademuur. Dit leverde een van de belangrijkste archeologische ontdekkingen in Amersfoort van de afgelopen jaren.

Het onderzoek aan de funderingen bevestigt namelijk dat Rommelenburg gebouwd is als onderdeel van de eerste stadsmuur, zo rond 1300, en oorspronkelijk functioneerde als verdedigingswerk. Het is namelijk gebouwd met dezelfde bakstenen als de eerste stadsmuur. Samen met het bekendere Tinnenburg vormde het de verdediging van de waterpoort over de Kortegracht. Dit is enigszins vergelijkbaar met de huidige Monnikendam in Amersfoorts tweede stadsmuur.

Bovenstaande werd wel vermoed, maar bewijzen waren er niet voor: Rommelenburg is in 1848 gesloopt en er zijn geen afbeeldingen van het pand bekend. Mattijs Wijker, de archeoloog die bij dit onderzoek betrokken is, was benieuwd of er nog resten van Rommelenburg in de grond zaten.  

“Het enige wat er nog kon zijn, was de fundering.”

Deze ontdekking geeft nieuw inzicht in de opbouw en het verdedigingssysteem van Amersfoort in de 14de eeuw, de ontstaansgeschiedenis van Rommelenburg en de structuur van de eerste stadsmuur. De fundering was maar kort zichtbaar en is inmiddels weer afgedekt. 

Binnenkort wordt ook een deel bij de brug over de Kortegracht ontgraven. Zo kunnen we verder onderzoek doen naar de relatie tussen Rommelenburg en de stadsmuur.

Bijzondere middeleeuwse vondst | Gemeente Amersfoort

Stadsarcheloog ontdekt fundering middeleeuwse Rommelenburg: 'Ik had de hoop al opgegeven' - Nieuwsplein33

Verdwenen middeleeuwse toren Rommelenburg duikt op in hartje Amersfoort - RTV Utrecht

Funderingen middeleeuwse verdedigingstoren Rommelenburg blootgelegd - Nieuws uit de regio Amersfoort

Vandaag trakteren wij op een speurtocht

Om ons 40-jarig jubileum te vieren, trakteren we vandaag alle basisschool-leerlingen van groep 7 en 8 in Amersfoort op een archeologische speurtocht. ‘Speuren in de stad’ draait om archeologische dierenvondsten in de binnenstad en biedt uitdagende denkvragen over archeologie en maatschappelijke onderwerpen.

Ontdek al speurend het verborgen verleden van de stad

De speurtocht volgt een route door de binnenstad langs verschillende archeologische dierenvondsten. De originele vondsten zijn niet op straat te zien, maar zijn na de speurtocht te bekijken bij het Centrum voor Archeologie, aan de Westsingel 46. Bij inlevering van de speurtocht krijgen de kinderen een kleine beloning.

Onze wethouder Rutger Dijksterhuis (Erfgoed en archeologie) juicht deze deze speelse manier van onderwijs toe: ,,Dit is een unieke kans voor kinderen om actief te leren over de geschiedenis van Amersfoort. Bij elke stop beantwoorden kinderen denkvragen over zowel de dierenvondsten als onderwerpen die vandaag de dag belangrijk zijn. Zo wordt leren leuk.”

Wil je ook meespeuren?

Vanaf vandaag is de speurtocht bij de VVV en de lokale boekhandel in de binnenstad verkrijgbaar. En natuurlijk bij ons op het Archeologisch Centrum aan de Westsingel 46 (woensdag- en vrijdagmiddag geopend tussen 14:00 en 16:30)

Podcast over het ontstaan van de stad Amersfoort

De Oudheidkundige Vereniging Flehite heeft een aantal podcasts gemaakt over de geschiedenis van Amersfoort. In de podcasts gaan kenners, verhalenvertellers en vragenstellers in op een specifieke periode van de Amersfoortse stadsgeschiedenis. Alle podcasts zijn via de website van de OVF te beluisteren.

In het eerste deel vertellen Jan Niessen en onze stadsarcheologe Francien Snieder over de vroege middeleeuwen en het ontstaan van Amersfoort.  De podcast duurt ongeveer 18 minuten.

Archeoloog bij opening Boldershof

De nieuwe inrichting van de Boldershof is klaar! Er is meer groen, meer ruimte om te tuinieren, er zijn bankjes, een speelplekje, meer bomen, evenveel parkeerplaatsen en met de nieuwe inrichting wordt regenwater beter opgevangen en afgevoerd. Kortom: reden voor een feestje! En afgelopen zaterdag was het zo ver: buurtbewoners, genodigden en betrokkenen kwamen op het plein bijeen om samen het glas te heffen en meer te vernemen over de inrichting, de bomen en de geschiedenis van het plein. 

 

Na de officiële opening door wethouder Kees Kraanen, sprak collega-ambtenaar Sip de Jong over hoe het plan tot stand was gekomen en over de inrichting van het plein. Collega Arthur Wopereis nam gasten mee over het plein en vertelde over al de verschillende bomen die er staan en waarom daar de keuze op is gevallen. Timo d'Hollosy, een van onze stadsarcheologen, onthulde wat er tijdens het archeologisch onderzoek allemaal ontdekt is over de geschiedenis van het plein en liet verschillende vondsten zien.

Onder genot van een hapje en een drankje werd nog lang nagepraat.

(meer over het inrichtingsplan: filmpje)

Amersfoort wint publieksprijs 'Erfgoedstad van het jaar'

Amersfoort is volgens de stemmers 'Erfgoedstad van het jaar'. Wethouder Astrid Janssen heeft donderdag de publieksprijs in ontvangst mogen nemen van de BNG Erfgoedprijs. De juryprijs is gewonnen door de gemeente Rheden.

De gemeente die op de meest inspirerende manier met zijn erfgoed omgaat en een voorbeeld is voor andere gemeenten, ontving een met de juryprijs een bedrag van 25.000 euro. Daarnaast werd een publieksprijs uitgereikt aan de gemeente die de meeste publieksstemmen kreeg. Amersfoort won de Publieksprijs, mede dankzij het filmpje van de juniorgidsen. 

 

Juryvoorzitter Ina Adema, de burgemeester van Lelystad, maakte de winnaars donderdag bekend in de Stadsgehoorzaal in Leiden. ,,Het is mooi hoe Amersfoort een ware erfgoed hub aan het worden is'', aldus de jury.

Bedankt aan de juniorgidsen voor het mooie filmpje en natuurlijk aan iedereen die op Amersfoort gestemd heeft!!

Centrum voor Archeologie officieel geopend

Dinsdag 12 juni om 15:30 was het zover: burgemeester Lucal Bolsius overhandigde aan Aagje, het Amersfoortse meisje uit de 17de eeuw, de sleutels van haar - en ons - nieuwe onderkomen.

Samen met alle genodigden betraden zij het pand aan de Westsingel 46 en openden daarmee de nieuwe huisvesting van het Centrum voor Archeologie van de Gemeente Amersfoort.

 

woensdag 13 juni: OPEN DAG bij de stadsarcheologen

OPEN DAG bij de stadsarcheologen

 

Woensdag 13 juni 11-17 uur

 

Centrum voor Archeologie,
Westsingel 46

 

Een dag na de officiële opening van de nieuwe huisvesting van de stadsarcheologen van Amersfoort stellen zij het Centrum voor Archeologie open voor alle geïnteresseerden.

Jong en oud is gedurende de hele dag (11:00 - 17:00) welkom de nieuwe werkplaats en het open depot te bezoeken. Praat met archeologen en vrijwilligers over vondsten, restauratietechnieken en archeologisch onderzoek in Amersfoort. Puzzel met scherven een oude pot in elkaar en voel je archeoloog! Pik één van de korte lezingen mee of bezoek ze allemaal.

Het volledige programma zal over enkele weken bekend zijn. Dus houd scheplog goed in de gaten.

4de STAA-Avond van de Amersfoortse Archeologie

Binnenkort is het weer zover:

4de STAA-Avond van de Amersfoortse Archeologie

Vrijdagavond 20 april 2018, 20:00 – 22:30 uur

De Stichting Archeologie Amersfoort (STAA) werkt nauw samen met het Centrum voor Archeologie van de Gemeente Amersfoort. Die samenwerking leidt voor de vierde maal tot een bijzondere, archeologische avond waarop Amersfoortse archeologen vanuit hun eigen ervaring, kennis en vakgebied zullen vertellen over oud en nieuw onderzoek, top- en bodemvondsten, bijzondere verhalen en opgravingsresultaten en alles wat hen verder zoal bezig houdt binnen de archeologie van Amersfoort.

Het Centrum voor Archeologie is onlangs verhuisd naar Westsingel 46, aangrenzend aan de Observant. U kunt op deze STAA-avond de nieuwe expositieruimte en werkplaats van het Centrum voor Archeologie bekijken. Er is tevens gelegenheid om de personen achter de stichting en het Centrum te ontmoeten en - onder het genot van een drankje - met hen van gedachten te wisselen.

Iedereen met interesse voor de geschiedenis en archeologie van Amersfoort is op vrijdagavond 20 april 2018 welkom in de Schutterzaal van stadscafé de Observant (Stadhuisplein 7, Amersfoort), vanaf 19:30. Het programma start om 20:00 en zal omstreeks 22.30 uur zijn afgelopen. Aan deelname van de avond zijn géén kosten verbonden!

Maar: in verband met een beperkt aantal plaatsen, is het van belang dat u tijdig kaarten reserveert bij de STAA want: vol is vol. Kaarten reserveert u door een e-mail te sturen naar info@stichtingarcheologieamersfoort.nl met vermelding van uw naam, het aantal gewenste toegangskaarten en of u STAA-donateur bent, want STAA-donateurs gaan voor. Bellen kan ook: 033-4637797 (alleen tijdens kantooruren).

NB: u heeft uitsluitend toegang tot de avond als uw reservering is bevestigd.
De bevestiging ontvangt u uiterlijk een week vantevoren.

Oudste vondst ooit gedaan in de binnenstad van Amersfoort

De Boldershof was misschien nooit een erg bekende locatie in Amersfoort, maar sinds de afgelopen weken staat deze plek bij de Bloemendalsestraat veel in de belangstelling vanwege het archeologisch onderzoek dat we daar uitvoeren.

Interessante vondsten, zoals bewoningssporen uit de 12de eeuw (waaronder een echte boomstamwaterput), kuipen van textiel- of leernijverheid en kelders uit de 18e en 19e eeuw zijn hierbij aan het licht gekomen. Dit zijn archeologische resten die elders in de stad ook wel worden aangetroffen.

Gisteren is bij de opgraving echter een heel zeldzame vondst gedaan: het betreft een stuk vuursteen, dat zo’n 12.000 jaar geleden door een mens is bewerkt. Het is uit de tijd dat de laatste IJstijd op z’n retour was, maar het was hier nog wel erg koud. Zomer's trokken door dit gebied rendierjagers als nomaden achter hun kuddes aan. Het vuursteen is bewerkt tot een “spits”, die, bevestigd op een houten schacht, diende als speer en werd gebruikt in de jacht. De spits van de Boldershof is echter niet gebruikt, want de spits is niet goed gelukt. Tijdens het bewerken is er iets mis gegaan waardoor het vuurstenen voorwerp niet de juiste vorm kreeg om mee verder te werken. De maker heeft de mislukte spits als waardeloos stuk vuursteen weggegooid. En wij hebben het duizenden jaren later weer teruggevonden. Het is ook meteen de oudste archeologische vondst uit de binnenstad van Amersfoort. Het geeft aan dat hier op deze relatief hoge plek op de Boldershof, op de hoogte van Bloemendal, al 12.000 jaar geleden door mensen bezocht is. 

Één keer eerder is door de Amersfoortse archeologen zo’n heel oud stuk vuursteen gevonden: vlakbij boerderij Sneul in Nieuwland, eveneens een hoogte in het landschap. Maar nog nooit eerder was dat het geval in de binnenstad van Amersfoort.

Boldershof

Door de nachtvorst hadden onze archeologen het vanochtend niet makkelijk met de opgraving van de Boldershof, hier in Amersfoort. Een soort permafrost, zeg maar.

Maar ze zijn niet te stoppen. Niet alleen omdat de opgraving echt erg leuk is, maar vooral ook door de vele, vriendelijke en zeer geïnteresseerde omwonenden. Alle aandacht en vriendelijkheid heeft ze vandaag door de kou en harde grond heen geholpen. Vanavond gaat het nog harder vriezen....
Ben benieuwd hoe het morgen gaat.

Vanochtend heeft de burgemeester zijn weekvideo op de opgraving opgenomen. Ik zal kijken of ik m op scheplog krijg. Tenzij we er uitgeknipt zijn, natuurlijk.



Morgen gaat een deel van de oude muurtjes eruit om te kijken wat er onder zit. We graven langzaam de Middeleeuwen in.

Nieuw adres

Zo, het zit erop! We zijn deze week met ons hele hebben en houwen verhuisd van Langegracht 11 naar ons nieuwe onderkomen aan Westsingel 46 (achter stadscafé en zalencentrum De Observant). De afgelopen weken zijn vele mensen druk bezig geweest om het pand geschikt te maken voor ons en onze werkzaamheden en het resutaat is geweldig. Zo hebben we bijvoorbeeld een grotere en mooiere expositieruimte gekegen.



We gaan snel weer open voor publiek, zodat iedereen onze nieuwe werkplek met eigen ogen kan komen bekijken. Maar eerst hebben we nog wat tijd nodig om al die dozen weer uit te pakken ("hoeveel dozen heb je nodig om een archeologische dienst te verhuizen?")


Voortaan zijn we te vinden op:

Centrum voor Archeologie
Westsingel 46
3811 BB Amersfoort
033-463 77 97
archeologie@amersfoort.nl

En dan komt er met deze verhuizing ook een eind aan een mooie en lange periode aan de Langegracht 11. We hebben hier sinds 1999 ons stekje gehad. En fijne plek die we echt zullen gaan missen.

Nadat het oude pand aan de Langegracht schoongemaakt is, gaat ie de verkoop in. Dus: als je nog een leuke plek in hartje binnenstad van Amersfoort zoekt....

Over stadsbranden en blusemmers

Stadsbranden vormden een reëel gevaar voor de Middeleeuwse stad. Amersfoort is zeker zes keer door brand geteisterd. Voor de uitvinding van de brandspuit rond 1670 moest men met emmertjes water de brand bestrijden. Dit soort blusemmers waren gemaakt van leer; deze waren namelijk licht en makkelijk te hanteren.


In Amersfoort is bij de opgraving aan Achter de Kamp de bodem van zo'n leren emmer gevonden. Deze is Vondst van de Maand oktober.

Vondst van de Maand

De Amersfoortse stadsarcheologen doen voortdurend leuke vondsten. Inmiddels beschikken ze over een hele verzameling voorwerpen waar vaak de mooiste, gekste en spannendste verhalen aan vast zitten. Verhalen die niet verloren mogen gaan. Om méér mensen hiervan te laten meegenieten, wordt iedere maand een bijzondere, grappige of actuele vondst uitgekozen tot 'Vondst van de Maand'. Het voorwerp krijgt een aparte plek in de expositie en het bijbehorende verhaal wordt door de medewerkers van het Centrum voor Archeologie verteld.

Kom naar het Centrum voor Archeologie en luister naar de verhalen van de archeologen over deze  leuke vondst en nog veel meer. Het Centrum is elke woensdagmiddag van 14.00 – 16.30 uur geopend. Langegracht 11 - Gratis toegang

Kroniek maart 2017

De eerste Kroniek van 2017 is uit.
Daarin een spannend verhaal uit de 17e eeuw met als titiel: Trammelant in het Valkje. Geschreven door vrijwilliger Anne van der Glas. Warm aanbevolen door onze Archeologen.

Vondst van de Maand Maart: Ooievaarsbotten

In maart keren de ooievaars weer terug het land in. We hebben in onze archeologische collectie al jaren enkele middeleeuwse ooievaarsbotten uit het centrum van de stad. Stadsarcheoloog Sanne Beumer koos de botten uit als vondst van de maand Maart en onderzocht wat ze te betekenen hebben:  zijn de ooievaars verhandeld als voedsel voor rijke banketten, als ‘geluksbrenger’ of hebben we hier te maken met resten van zogenaamde stadsooievaars? Aan de hand van de ooievaarsbotten kun je deze maand meer leren over de betekenis en de status van ooievaars in de middeleeuwen.

Kom naar het Centrum voor Archeologie aan de Langegracht 11 en luister naar de verhalen van de archeologen over deze leuke vondst en nog veel meer. Het Centrum is elke woensdagmiddag van 14.00 – 16.30 uur geopend. Langegracht 11 - Gratis toegang

Archeologie View

 "Verken de mooiste plekken van de wereld, ontdek de wonderen van de natuur en loop binnen bij musea, stadions, parken en vervoersknooppunten.” Dat staat er op de website van Google Street View.

De archeologen van het CAR hebben daar een mooie bijdrage aan geleverd. Want wie nu met Google Street View door de Valkestraat of Stovestraat 'loopt', ziet dat de opgraving en ook de archeologoen aan het werk. Hoewel de opgraving reeds is afgerond; echoot deze dus nog even door op internet.

BLIJ!

Als een archeoloog een mooie vondst doet, is hij natuurlijk enthousiast. Op het omslag van de nieuwe Kroniek staat een heel blije archeoloog: zij heeft zojuist een complete wijnfles gevonden.

Het hoofdartikel in deze nieuwe Kroniek gaat over de opgraving aan de Valkestraat/Stovestraat, waar onder meer de resten van herberg De Vergulde Valk zijn opgegraven. De blije archeoloog van het omslag is bezig een beerput van de herberg leeg te graven.

 

Deze Kroniek lezen? Kom langs bij het Centrum voor Archeologie en neem een gratis exemplaar mee. (Langegracht 11, open op woensdag van 14.00  tot 16.30 uur.)

 

Nog blijer worden de stadsarcheologen als u donateur van de STAA wordt (bezoek de website) . In dat geval krijgt u de Kroniek 4x per jaar toegezonden.

Vondst van de Maand november: carbidlamp

Ouderen onder ons weten nog wel wat het is: een carbidlamp. In de Hongerwinter, toen er geen elektriciteit meer was, zat men bij elkaar in het licht van een carbidlamp.

En mensen in Noord-Oost Nederland knallen met carbid in melkbussen als het Oud en Nieuw is. Niet zo bekend is dat in de periode tussen 1895 en 1945 de carbidlamp veel werd gebruikt als fiets- en autoverlichting.

Bij een opgraving, vlakbij Kamp Amersfoort, hebben de archeologen een carbidlamp gevonden. Deze is nu te zien als Vondst van de Maand op het Centrum voor Archeologie, Langegracht 11

Open: woensdagmiddag 14.00 – 16.30 uur

Toegang: gratis

Vondst van de Maand oktober: De zegelstempel van Evert

Stel, je bent burgemeester of wethouder van Amersfoort in de 16^de eeuw, en je wilt een belangrijk document ondertekenen. Maar de handtekening is nog niet uitgevonden. Wat doe je dan? Vroeger hadden ze daar een slimme oplossing voor: de zegelstempel.

Eén keer in de zoveel tijd doe je als archeoloog een vondst die je intrigeert. Op de opgraving aan Achter de Kamp (2006) verraadde een luide ‘piep’ van de metaaldetector een stuk metaal in de grond. Eenmaal uit de grond gepeuterd, bleek het om een loden zegelstempel te gaan. Een zeer persoonlijke vondst. De naam van de eigenaar staat er zelfs op! Maar wie was deze eigenaar?

De hele maand oktober is deze bijzondere vondst als Vondst van de Maand in het Centrum voor Archeologie te zien. De aanwezige medewerkers staan klaar voor verdere toelichting.

De beerput gaat open..

Na Open Monumentendag, enkele basisschoolklassen, en alle eerstejaars studenten van de Archeologieopleiding Saxion Deventer, kwam vandaag de afdeling Archeologie van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een kijkje nemen. Ze waren nog net op tijd om een mooie beerput te bewonderen. Leuk om met enthousiaste vakbroeders- en zusters te discussiëren over al het moois dat we hier hebben gevonden de afgelopen weken.

Ondertussen werken onze archeologen onverstoord verder. Want ondanks al dat bezoek hebben ze een klus te klaren. Deze maand moet de opgraving klaar zijn, om plaats te maken voor de aannemer die hier huizen gaat bouwen. En zelfs na twee maanden onafgebroken buiten zwoegen, kunnen ze nog steeds met veel mensen in een kleine ruimte werken zonder elkaar in de haren te vliegen.