1984-2024: 40 JAAR CENTRUM VOOR ARCHEOLOGIE
Het Centrum voor Archeologie bestaat vanaf volgende week 41
jaar. Vóór 1984 werden opgravingen uitgevoerd door de afdeling ‘Vallei en
Eemland’ van de Archeologische Werkgemeenschap Nederland (AWN). Deze
amateur-archeologen hebben van 1977 tot 1980, geheel in hun vrije tijd, een
zeer interessant onderzoek uitgevoerd naar de geschiedenis van het
Observantenklooster aan het Stadhuisplein. Onze huidige werkplek aan de
Westsingel 46 maakte onderdeel uit van dit complex.
Een van de vondsten is een groot deel van een mal voor het
maken van ‘Mariategels’. Aan de boven- en onderzijde ontbreken twee stukken. De
mal is waarschijnlijk stuk gegaan en toen weg gegooid. Het deel dat is
opgegraven is ongeveer 22 cm hoog. In de mal zien we Maria die het Christuskind
de borst geeft. Dit is in de Middeleeuwen een gebruikelijke manier om Maria af
te beelden. De mal is waarschijnlijk in de late 15de of begin 16de
eeuw gemaakt en gebruikt.
In de late Middeleeuwen had iedereen die het zich maar even
kon veroorloven een kruisbeeld of heiligenbeeld in huis. Door het gebruik van
mallen konden op een snelle en goedkope wijze pijpaarden beelden en tegels van
heiligen worden gemaakt.
Voor de vervaardiging van de beelden moest eerst een mal of
gietvorm worden gemaakt. Hiervoor sneed men in hout een model, waartegen heel
fijnkorrelige klei werd gedrukt van een soort die hard gebakken kon worden. In
de zo verkregen terracotta mal werd dan de pijpaarde gedrukt, die vervolgens
ook weer gebakken werd. Pijpaarde is een fijne klei, die ook na het bakken nog
steeds wit is.
Wij hebben een afgietsel van de oude mal gemaakt, waarmee we
een nieuwe mal konden maken. Daarmee maken we nu zelf replica’s van de
Mariategel. Deze zijn te koop bij het Centrum voor Archeologie.
Verder lezen? Download het artikel van Francien Snieder in
het boek ‘Een maand op zicht’: https://drive.google.com/file/d/1vpHzgwzd_n3IQy5UhLKa3S8boeP6VVZe/view
Meer weten over de AWN? Kijk dan op hun website: https://www.awn-archeologie.nl/
Dit was het laatste bericht waarin we tijdens ons
jubileumjaar terugblikten op 40 jaar Centrum voor Archeologie Amersfoort. Aan
de hand van historische berichten over mooie onderzoeken en vondsten uit die
afgelopen 40 jaar hoopten we een beeld te geven van al het bijzonders dat de
Amersfoortse bodem heeft prijsgegeven. Maar blijf ons zeker volgen voor nog
veel meer ouds en nieuws!