Af en toe moeten de fuikjes gedroogd worden

De eerste bewoners van Spakenburg woonden ter hoogte van de Spuistraat en Oude Schans. Dit ontdekten archeologen voorafgaand aan de bouw van een parkeergarage in 2014. De eerste bewoners leefden al van de visvangst. Meest spraakmakende vondst waren twee 15de eeuwse visfuiken. Archeologen hebben de resten opgegraven, onderzocht en geconserveerd.

Een visfuik bestaat uit meerdere delen: een schutwant en het fuiknet. De schutwant, ook wel visweer genoemd, is een raamwerk met een rechthoekig net met grove mazen. Het werd tussen enkele staken gespannen en liep door tot aan de bodem van het water. De schutwant diende om vis tegen te houden en de fuik in te leiden. Met een dergelijke fuik kon zowel schubvis als aal worden gevangen.

Het raamwerk is vermoedelijk gemaakt van berkenhout. Het maaswerk bestaat uit wilgentenen die aan elkaar zijn gevlochten. De fuikresnten zijn, inclusief het stuk veen waar ze op liggen, uitgegraven en meegenomen voor onderzoek. Restauratiebedrijf Restaura heeft de fuiken zorgvuldig schoongemaakt en behandeld. In de natte veenbodem blijft hout goed bewaard. Zodra het opgegraven is, rot het echter snel weg. Dankzij de behandeling blijft de fuik hopelijk nog 500 jaar bewaard!

Afgelopen week was de feestelijke overdracht van de fuiken aan de Gemeente Bunschoten. De komende tijd staan de fuiken in de hal van het gemeentehuis van Bunschoten. Zodra Museum Spakenburg plek heeft, verhuizen de fuiken daar heen.

Ansichtkaart uit 1940 toont de havenmonding in Spakenburg, waar fuiken te drogen hangen.

Proefsleuven in een zandvlakte

Gisteren zijn we gestart met het proefsleuvenonderzoek op de locatie van het voormalige ziekenhuis De Lichtenberg op de Amersfoortse berg. Het terrein is spectaculair veranderd nu alle bebouwing is verdwenen en het reliëf van voor de bouw van het ziekenhuis is hersteld. Binnenkort zal hier gestart worden met de bouw van woningen, maar eerst is het onze beurt. Pal naast de voormalige toegang van het ziekenhuis ligt een grafheuvel uit de prehistorie en we weten dat er bij de bouw van het ziekenhuis in 1954 minstens nog 1 grafheuvel is waargenomen, die helaas al grotendeels vergraven bleek te zijn. De komende weken zullen we zien of we nog resten van grafheuvels, of andere sporen gaan tegen komen.

Lezing Fred van Kan had veel succes!

Vorige week gaf Fred van Kan een lezing over het Capittel van Sint Joris. De lezing was georganiseerd in het kader van het Europees jaar van het Cultureel Erfgoed en vond – uiteraard – plaats in de Sint Joriskerk. Fred van Kan hield een interessant verhaal over zijn onderzoek en de circa 150 toehoorders waren heel enthousiast.

14 november: Lezing Fred van Kan

Op woensdag 14 november geeft Fred van Kan een lezing over het Capittel van Sint Joris: “Zingende kanunniken als statussymbool voor middeleeuws Amersfoort

Plaats: Sint Joriskerk
Tijd: 20:00 uur,  inloop vanaf 19.30 uur
Toegang: gratis

Fred van Kan, voormalig directeur Archief Eemland en nu directeur van het Gelders Archief, schreef een boek over het Capittel van Sint Joris, dat vorige maand verscheen.

Het Capittel van Sint Joris werd opgericht in 1337. Een kapittel was een gemeenschap van kanunniken die de koorgebeden verzorgde. Voor de Reformatie kende ons land 43 kapittels, maar alleen het Capittel van Sint Joris heeft zowel Reformatie als Napoleontische tijd doorstaan. De lezing zal vooral gaan over de middeleeuwse periode, bloeitijd van het Capittel.

Deze lezing is georganiseerd in het kader van Europees Jaar van het Cultureel Erfgoed

CAR in de krant

Dat het Centrum voor Archeologie is verhuisd naar de Westsingel is inmiddels wel vrij goed bekend. Maar dat er veel meer bezoekers naar dit pand komen, dan voorheen naar het pand aan de Langegracht, is een krantenbericht waard.

Daarom publiceerde het AD vorige week een heel enthousiast artikel hierover. Grote trekker is Aagje die achter de ramen elke voorbijganger met ongeloof doet stilstaan. Kom ook kijken naar Aagje! Maar ook naar de interessante bodemvondsten uit Amersfoort en naar de werkplaatsen, waar archeologen en vrijwilligers bezig zijn met de vondsten.

Vondst van de maand november - wollen lap

Een wollen lap, gevonden op de Hof in een drenkplaats uit ongeveer 1375, staat deze maand in het middelpunt van de belangstelling.

Of de lap onderdeel van een kledingstuk was of van een deken, is niet te zeggen. Waar wel veel over te zeggen is: het hele proces van schaapscheren, spinnen en weven.

Kom op woensdagmiddag tussen 14:00 en 16:30 uur naar de Westsingel 46 en bekijk alle vondsten die te maken hebben met deze technieken, zoals spinsteentjes, een kaardplankje en weefgewichten.

Herfstvakantie? natuurlijk naar het CAR

Deze herfstvakantieweek niet vergeten om een bezoek te brengen aan het CAR; Centrum voor Archeologie, Westsingel 46.


Het Archeologisch Centrum is open voor publiek van 14.00 tot 16.30 uur, elke woensdagmiddag.
Kom met uw kinderen en/of kleinkinderen in deze vakantieweek een kijkje nemen; juist voor hen is het leuk en interessant om rond te lopen tussen de oude vondsten uit de bodem van Amersfoort.


Kinderen kunnen zelf ook actief zijn met het kleuren van een kleurplaat, ontwerpen van een tegeltje of het maken van een ketting uit de middeleeuwen.


U bent van harte welkom! en de toegang is gratis.

Dendrochronologisch onderzoek

Vier tafels vol! Zoveel houtvondsten vinden we niet vaak in Amersfoort. Deze vondsten zijn afkomstig van de opgraving aan de buitenplaats Kouwenhoven. Omdat we graag willen weten wanneer de buitenplaats gebouwd is - en wanneer er bijvoorbeeld verbouwingen hebben plaatsgevonden - hebben we besloten de hulp van een dendrochronoloog in te roepen.

Dendrochronologie, ook wel bekend als jaarring(en)onderzoek, is de wetenschapsdiscipline die zich bezighoudt met het dateren van houten voorwerpen of archeologische vondsten aan de hand van in de voorwerpen herkenbare groeiringen. Bomen krijgen elk jaar een jaarring en de dikte van de ring is onder andere afhankelijk van het klimaat. Kortom, in de jaarringpatronen van bomen komen twee variabelen samen: tijd en klimaat.

Klimatologische groeiomstandigheden bestrijken doorgaans een groot gebied en de overeenstemming tussen individuele bomen uit eenzelfde regio resulteert in een sterke gelijkvormigheid van het jaarringenpatroon.

Door deze patronen te vergelijken met al gedateerde patronen kunnen houten voorwerpen soms tot op het jaar nauwkeurig worden gedateerd.

Samen met de dendrochonoloog van BAAC bv hebben we gisteren een dag lang gemeten, geteld en gezaagd. Hieruit bleek dat er enkele houtvondsten zeer geschikt zijn voor dendrochronologisch onderzoek!

Binnenkort gaan we bepalen van welke voorwerpen we precies willen weten hoe oud ze zijn.

Stadswandelingen zaterdag 13 oktober

Voor de twee stadswandelingen die we in het kader van de archeologiedagen organiseren op komende zaterdag zijn nog een paar plekken beschikbaar; de inschrijving is verlengd tot en met komende vrijdag (of stopt eerder als de wandelingen vol zijn). Wil je meelopen met een van de stadsarcheologen? Geef je dan snel op! Informatie vind je hier

Archeologiedagen

De aanmeldingen stromen binnen voor onze activiteiten tijdens de Nationale Archeologiedagen komend weekeinde. De stand van zaken is als volgt:

Lezingenavond vrijdag 12 oktober: VOL - aanmelden is helaas niet meer mogelijk

Stadswandeling Amersfoort onder Ons zaterdag 13 oktober: nog maar een paar plaatsen beschikbaar

Stadswandeling Verborgen Landschap zaterdag 13 oktober: nog maar een paar plaatsen beschikbaar

Wil je nog meewandelen met een van de stadswandelingen? Bekijk de details in onze eerdere berichten op Scheplog en geef je snel op. Er zijn nog maar een paar plaatsen beschikbaar.

Uiteraard kan je sowieso bij ons binnen wandelen op woensdag middag 10 oktober en zaterdag 13 oktober. Het Centrum voor Archeologie heeft dan open middagen in het kader van de Nationale Archeologiedagen. Toegang is gratis. Voor meer details zie onze eerdere berichten op Scheplog of ga naar: www.archeologiedagen.nl