donderdag 25 december 2008

Fijne feestdagen!


De medewerkers van het Archeologisch Centrum wensen je fijne feestdagen en een spetterend 2009! Proost!

woensdag 24 december 2008

Maalstenen


Zo af en toe vinden we brokken bewerkte natuursteen, waarop we sporen zien van slijtage. Het zijn fragmenten van maalstenen. Wat dit nou precies zijn en hoe het malen werkte kunt u hieronder lezen.


Bij de ontwikkeling van de landbouw ontstond er behoefte aan een instrument dat graankorrels kon breken. Een oplossing werd gevonden in de combinatie van twee grote stenen: eentje die niet beweegt (de ligger) en een bewegende (de loper).


Midden in de ligger (foto rechtsboven) zit een gat, waarin een stok werd vastgezet. De loper, die een grotere doorboring had, kon hier vrij omheen draaien, terwijl er voldoende ruimte overbleef om graan toe te voegen.


Lopers werden op diverse manieren aangedreven. Aanvankelijk werd deze rond- gedraaid aan een stok; daartoe werd door het gat in de rand van de loper een lus van touw aangebracht, waarin vervolgens een stok werd gestoken.


Latere exemplaren, zoals aangetroffen in Amersfoort, werden aangedreven m.b.v. een metalen staaf. Bij één exemplaar is het loden gietsel t.b.v. het handvat nog duidelijk zichtbaar aanwezig op de rand van de draaier.


Een ander exemplaar heeft, behalve een loden gietsel, vier gaten symmetrisch op het bovenvlak, hetgeen kan duiden op een andere vorm van aandrijven. Deels door het aflopen van het maalvlak en deels door de draaikracht kwam het gemalen graan via de rand van deze stenen vrij.


De ligger, afkomstig van een opgraving aan de Utrechtsestraat, heeft een speciale vierkante uitstroomopening voor het gemalen product.


De maalstenen zijn vervaardigd uit basaltlava (tefriet) en afkomstig uit de Eifel. De naam basaltlava verwijst naar een vulkanisch stollingsgesteente dat gevormd wordt door stolling van magma.

In het Eifelgebied bevinden zich veel oude vulkanen die door hun erupties (12.000 jaar geleden) ervoor gezorgd hebben dat dergelijke steensoorten zijn ontstaan.


We hebben een tweetal lopers en een ligger in de scheplogvitrine gelegd.

dinsdag 23 december 2008

Feestdagen

Rondom de feestdagen gaan de Amersfoortse archeologen van een weekje vrij genieten. Volgende week is het Archeologisch Centrum gesloten. Op oudjaarsdag vervalt dan ook de open woensdagmiddag. Morgenmiddag zijn we nog wel voor het publiek geopend, dus u bent van harte welkom tussen 14:00 en 16:30 uur. Alvast fijne feestdagen gewenst!

Appelmarkt - de eerste resultaten


De opgraving op de Appelmarkt is nog niet helemaal afgerond, maar heeft al wel de nodige informatie opgeleverd. De Appelmarkt ligt dicht tegen het Havik aan, oorspronkelijk een oude bocht van de Eem, op een relatief laag deel van Amersfoort. De Eem heeft een grote invloed gehad op de geschiedenis van de Appelmarkt. Uit de opgraving blijkt dat het terrein meerder malen met wateroverlast te kampen heeft gehad; in de profielen zijn dikke pakketten verspoeld zand en ophogingslagen waargenomen.



De (tot nu toe)oudste aangetroffen ophogingslagen dateren uit ongeveer 1250. Uit de 15de eeuw dateert een provisorische beerput, waarin veel vondsten zijn gedaan, waaronder twee bijna complete vetvangers.

Ook is uit de opgraving gebleken dat de Appelmarkt in elk geval in de 16de eeuw en waarschijnlijk daarvoor bebouwd is geweest, en dus niet altijd een plein was. De komende tijd zal de opgraving verder worden uitgewerkt.

donderdag 18 december 2008

Compleet!


Natuurlijk gaat het de archeoloog niet om de vondsten alleen.......maar een volledig bewaarde 13de eeuwse kan is natuurlijk wel erg leuk...

woensdag 17 december 2008

maandag 15 december 2008

woensdag 10 december 2008

Dag 3



Vandaag in alle vroegte stond de graafmachine al te draaien. Gelukkig is er een thermoskan koffie. Het is KOUD! (maar gelukkig wel droog)

maandag 8 december 2008

Appelmarkt, dag 1







Ondergrondse afvalbakken op de appelmarkt, die kunnen natuurlijk niet geplaatst worden zonder voorafgaand archeologisch onderzoek. Vandaag, in alle vroegte is onze opgravingsploeg begonnen. En met succes: net onder het oppervlak zijn de eerste muurresten al aangetroffen. Maar het is nog veel te vroeg om de vragen te beantwoorden wat het precies is geweest. Een gebouw? Een kademuur? Geen nood: we zullen het wel ontdekken.