vrijdag 20 december 2019

Centrum voor Archeologie gesloten tijdens de feestdagen

Na een jaar vol zand, modder en mooie vondsten gaan de archeologen genieten van de feestdagen. Op woensdag 25 december (Eerste Kerstdag) en woensdag 1 januari (Nieuwsjaardag) komt de open woensdagmiddag te vervallen. Op woensdag 8 januari kunt u ons weer bezoeken. Alle medewerkers van het Centrum voor Archeologie wensen u fijne kerstdagen en een goed uiteinde van 2019. We hopen u snel weer te zien in 2020!



woensdag 18 december 2019

Nog even sparen voor spaarvarkens....


De replica's van het spaarvarkentje, zoals aangekondigd in de laatste Kroniek, zijn nog in de maak. We verwachten eind januari te kunnen starten met de verkoop. Het varkentje kost € 15,-. Donateurs van de STAA betalen slechts €10,-. U heeft dus nog heel even tijd om te sparen voor deze schattige varkentjes....


dinsdag 3 december 2019

Het ijzige ijzertje…


Pootje over bij Kouwenhoven.

In 2018 is buitenhuis Kouwenhoven opgegraven. Uit de gracht rondom het buitenhuis zijn vele vondsten tevoorschijn gekomen. Een van deze vondsten was een schenkel van een schaats.

Dit ijzige ijzertje is in de koude maand december de vondst van de maand. Hoe de schaats in de gracht terecht is gekomen is niet bekend; is het met overig afval weggegooid? Of is toch iemand de schaats verloren? Ook de eigenaar van de schaats blijft onbekend. Was de schaats van het personeel, van vrienden van de familie of toch van de bewoners van Huize Kouwenhoven? Kom de schaats deze maand bewonderen en fantaseer met ons mee over de zwierige rondjes die in de 17de of 18de eeuw in Hoogland werden geschaatst.


Kom op de woensdagmiddagen in december en januari tussen 14:00 en 16:30 naar het Centrum voor Archeologie aan de Westsingel 46 in Amersfoort en bekijk de Vondst van de Maand met eigen ogen.
Let op: 25 december en 1 januari zijn wij gesloten!

vrijdag 22 november 2019

Aagje vereeuwigd

Vanochtend hebben we bijzonder bezoek; een Amersfoortse tekenclub heeft ons gevraagd of ze eens een ochtend mochten komen om Aagje's portret te vereeuwigen. Dat vonden we natuurlijk een geweldig idee en vanochtend is het zo ver. En wat blijkt: Aagje is een supermodel; zonder haar gezicht ook maar een keer te vertrekken zit ze uren lang stil. En het resultaat mag er zijn! Zie de foto's.






maandag 11 november 2019

Twee emmertjes water halen . . .



Pomphuis Malewetering

Uit historische bronnen was het bestaan van buitenhuis Couwenhoven bekend, dat tussen Hoogland en de Eem heeft gelegen. Bij archeologisch onderzoek in 2015 en 2018 zijn de resten van dit buitenhuis gevonden en opgegraven. In een bakstenen waterput bleken de resten van een interessante vondst bewaard te zijn: een flink blok hout met maar liefst zes gaten. Het bleek een deel van een oude waterpomp te zijn. Hiervoor is een rechthoekige balk gebruikt, die van de stam van een eik is gemaakt. Voor Amersfoort een unieke vondst!

 
Kom op woensdagmiddagen tussen 14:00 en 16:30 uur naar het Centrum voor Archeologie aan de Westsingel 46 in Amersfoort en bekijk de Vondst van de Maand met eigen ogen.


maandag 14 oktober 2019

Nationale Archeologiedagen groot succes!

Zoals we vorige week al meldden was de lezingenavond van afgelopen vrijdag helemaal volgeboekt. Gezien de vele enthousiaste reacties van het publiek viel het onderwerp Steentijd in goede aarde. Na afloop van de lezingen werd er nog volop nagepraat en werden de sprekers bestookt met vragen. Altijd fijn om te merken dat archeologie leeft!


De open dag op zaterdag werd goed bezocht. Zo'n 200 mensen namen ondanks de regen de moeite om een kijkje te komen nemen en een aantal ervan had ook zelf gevonden voorwerpen meegenomen. Het krantenbericht in het AD van vandaag geeft een goede weergave van deze geslaagde dag



donderdag 10 oktober 2019

GEEN plaatsen meer beschikbaar voor lezingenavond 11 oktober

De belangstelling is enorm en alle plaatsen zijn bezet. Aanmelden voor de lezingenavond van morgenavond (11 oktober) is dus niet meer mogelijk. Volgend jaar organiseren we weer een lezingenavond en gedurende het jaar organiseert het CAR ook tal van andere activiteiten. Volg ons op Scheplog en wie weet tot een andere keer.

maandag 7 oktober 2019

Lezingenavond komende vrijdag (11 oktober) - nog een paar plaatsen beschikbaar!

Er zijn nog een paar  plaatsen beschikbaar voor de lezingenavond van komende vrijdag. Aanmelden is noodzakelijk via archeologie@amersfoort.nl.


Voor het programma zie hieronder:


De AWN afdeling 14 (Vallei en Eemland) en het Centrum voor Archeologie van de Gemeente Amersfoort heten iedereen met interesse voor de geschiedenis en archeologie van Amersfoort welkom op vrijdagavond 11 oktober 2019 in het Centrum voor Archeologie, voor een boeiende lezingenavond.



De zaal is open vanaf 19:30, het programma start om 20:00 en zal omstreeks 22.30 uur zijn afgelopen. Aan deelname van de avond zijn géén kosten verbonden!

In verband met een beperkt aantal plaatsen, is het van belang dat u tijdig kaarten reserveert, want: vol is vol. Kaarten reserveert u door een e-mail te sturen naar archeologie@amersfoort.nl met als onderwerp lezingenavond. In de mail vermeldt u uw naam en het aantal gewenste toegangskaarten. U ontvangt een reserveringsbevestiging per e-mail. Zonder bevestiging bent u niet verzekerd van een plaats.



Nieuws uit de Steentijd
Het thema van de avond is de Steentijd in onze regio. Stadsarcheoloog Maarten van Dijk zal de avond aftrappen met een overzicht van wat we nu weten over de Steentijd in onze regio. Enkele recent uitgevoerde onderzoeken worden in zijn verhaal betrokken en laten zien dat er nog bijzonder veel te ontdekken valt over deze periode.



Na de pauze zal regio-archeoloog Milo Verhamme zich toespitsen op de belangrijke opgraving die in 2015 bij de Staringlaan in Soest is uitgevoerd. Zijn verhaal laat zien hoe een Steentijd opgraving in zijn werk gaat en welke informatie de archeologen nog uit de duizenden jaren oude resten weten te achterhalen.



donderdag 3 oktober 2019

Vondst van de maand oktober

Bij de opgraving in Kouwenhoven is een afgetrap kinderschoentje tevoorschijn gekomen. Bij de restauratie ervan (het schoentje lag in meer dan 20 stukken uit elkaar, omdat het garen waarmee het schoentje in elkaar is genaaid, in de bodem is vergaan) bleek dat alle onderdelen nog aanwezig waren... op één essentieel deel na. 



Kom op woensdagmiddagen tussen 14:00 en 16:30 uur naar het Centrum voor Archeologie aan de Westsingel 46 in Amersfoort en bekijk de Vondst van de Maand met eigen ogen.

vrijdag 20 september 2019

Inschrijving lezingenavond Nationale Archeologiedagen geopend!

De AWN afdeling 14 (Vallei en Eemland) en het Centrum voor Archeologie van de Gemeente Amersfoort heten iedereen met interesse voor de geschiedenis en archeologie van Amersfoort welkom op vrijdagavond 11 oktober 2019 in het Centrum voor Archeologie, voor een boeiende lezingenavond.

De zaal is open vanaf 19:30, het programma start om 20:00 en zal omstreeks 22.30 uur zijn afgelopen. Aan deelname van de avond zijn géén kosten verbonden!

In verband met een beperkt aantal plaatsen, is het van belang dat u tijdig kaarten reserveert, want: vol is vol. Kaarten reserveert u door een e-mail te sturen naar archeologie@amersfoort.nl met als onderwerp lezingenavond. In de mail vermeldt u uw naam en het aantal gewenste toegangskaarten. U ontvangt een reserveringsbevestiging per e-mail. Zonder bevestiging bent u niet verzekerd van een plaats.

Nieuws uit de Steentijd
Het thema van de avond is de Steentijd in onze regio. Stadsarcheoloog Maarten van Dijk zal de avond aftrappen met een overzicht van wat we nu weten over de Steentijd in onze regio. Enkele recent uitgevoerde onderzoeken worden in zijn verhaal betrokken en laten zien dat er nog bijzonder veel te ontdekken valt over deze periode.

Na de pauze zal regio-archeoloog Milo Verhamme zich toespitsen op de belangrijke opgraving die in 2015 bij de Staringlaan in Soest is uitgevoerd. Zijn verhaal laat zien hoe een Steentijd opgraving in zijn werk gaat en welke informatie de archeologen nog uit de duizenden jaren oude resten weten te achterhalen.


woensdag 18 september 2019

De Schammer - revisited

Afgelopen maandag zijn we begonnen met een opgraving in Leusden, bij de Horsterweg en vlakbij het terrein waar we enkele jaren geleden een grote hoeveelheid sporen en structuren uit de Bronstijd en IJzertijd hebben gevonden. Dit onderzoek heette De Schammer - naar het gelijknamige natuurgebied. Behalve natuur liggen hier nu ook hockeyvelden. De verwachting is dat we ook binnen het huidige onderzoek weer bewoningssporen uit de IJzertijd tegen gaan komen.


maandag 16 september 2019

Open Monumentendagen

Het was afgelopen weekend een drukte van belang tijdens de Open Monumentendagen. Zo'n 1300 bezoekers hebben het Centrum voor Archeologie bezocht. Het was een zeer gevarieerd gezelschap: Amersfoorters, dagjesmensen uit de rest van het land, Amerikanen, Fransen en Mexicanen. Er ontstonden boeiende gesprekken over ons vak, de Amersfoortse bodemvondsten en natuurlijk over Aagje. Kortom, het was een bijzonder geslaagd weekend!





maandag 9 september 2019

Dit weekend: Open Monumentendag

Komend weekend zijn de jaarlijkse Open Monumentendagen. Het Centrum voor Archeologie doet hier uiteraard aan mee en ook dit jaar zijn we weer op zaterdag én zondag geopend.



Het thema is 'Plekken van Plezier' en dat sluit mooi aan bij ons onderzoek van het landhuis Kouwenhoven. Wil je iets over de resultaten van dat onderzoek horen en de vondsten zien? Of wil je het verhaal horen achter de tegels in de Vondst-van-de-Maand-vitrine? De oudste vondst uit de binnenstad van Amersfoort bewonderen? Ben je nieuwsgierig naar het verhaal van Aagje? Dit en nog veel meer valt er dit weekend te beleven. We hebben ook speciale kinderactiviteiten.





Zaterdag zijn we open van 10 tot 17 uur en zondag van 12 tot 17 uur. Tot dit weekend bij het Centrum voor Archeologie aan de Westsingel 46!

Open Monumentendag Amersfoort
Open Monumentendag Amersfoort - Centrum voor Archeologie






maandag 2 september 2019

Tegels op gemak


Bij de opgraving in Kouwenhoven zijn op de plaats waar vermoedelijk het gemak (toilet) van het buitenhuis was, tegeltjes gevonden. De afbeeldingen er op stelden de archeologen voor een raadsel en doen bij hen wilde fantasieën opkomen.






Kom op woensdagmiddagen tussen 14:00 en 16:30 uur naar het Centrum voor Archeologie aan de Westsingel 46 in Amersfoort en bekijk de Vondst van de Maand met eigen ogen.

donderdag 29 augustus 2019

Inspectie

Onze jaarlijkse inspectie heeft vandaag plaats gevonden. Alles was goed, we mogen ons certificaat behouden! Hoera!

maandag 26 augustus 2019

Verrassende vondst bij de Bisschopsweg


Op dinsdag 20 augustus 2019 werden wij gebeld door de mensen die het riool bij de Bisschopsweg aan het vervangen zijn. Ze waren op baksteen gestuit. Na enig graafwerk en wat schoonmaken bleek het een ongeveer 1,5 m brede overkluizing te zijn uit het eind van de 19de eeuw of het begin van de 20ste eeuw.

Via onze mobiel was het lastig te zien wat deze overkluizing kon zijn; een duiker onder de al zeer oude Bisschopsweg door? Of was het toch een riool? Maar waar ging dat riool dan naartoe? 

Gelukkig hebben we oude kaarten tot onze beschikking waar al snel uit bleek dat er wel degelijk een gebouw heeft gestaan precies op de plek waar de overkluizing naartoe liep. Tot aan 1914 heeft hier namelijk blekerij De Luiaard gestaan (zoals ook op de kaart uit 1888 is te zien). In de blekerij werd wasgoed, garen en weefsel gebleekt. Het textiel kreeg weer een heldere en frisse kleur. In eerste instantie werd het wasgoed op een bleekweide uitgespreid. Later ging men chemische processen inzetten om het bleken te versnellen. Het textiel werk behandeld met loog en samen met potas in koperen ketels  gekookt met aanvankelijk turf als brandstof. Vervolgens werd het gespoeld en gewrongen, alvorens het op de bleekweide uit te spreiden. De potas werd later vervangen door bleekloog. De na het logen eventueel aanwezige kalkresten werden verwijderd door het textiel te behandelen met verzuurde melk (melken of zuren genoemd). Vanaf 1784 begon men ook verdund zwavelzuur (soms ook zoutzuur) in plaats van zure melk toe te passen. Eventueel werd de textiel, na het zuren en spoelen, nog met blauwsel behandeld. Dit afgewerkte loog en zuur werd uiteindelijk op het oppervlaktewater geloosd, wat vanzelfsprekend zorgde voor veel verontreiniging.
Probeerde men de eigen bleekvelden ten noorden van de blekerij te ontzien en heeft men via een afvoer onder de Bisschopsweg door het vieze water op de andere weilanden willen lozen? Tja, vroeger keek men niet zo nauw.

maandag 12 augustus 2019

Interview met onze onderzoeker Henk

onlangs in de zaterdagbijlage van de Amersfoortse Courant; een interview met onze eigen skeletonderzoeker Henk de Boer.

dinsdag 6 augustus 2019

Een gespietst verleden: Lanspunt

Een 16de-eeuwse lanspunt is vondst van de maand augustus


In 2008 werd bij de opgraving op de Appelmarkt in Amersfoort een ijzeren lanspunt gevonden. Hoe is dit bijzondere exemplaar hier terecht gekomen? Wie heeft hem achtergelaten en waar is hij mogelijk voor gebruikt?

Deze – en andere vragen – staan deze maand centraal bij de vondst van de maand. Kom op woensdagmiddag tussen 14:00 en 16:30 uur naar het Centrum voor Archeologie aan de Westsingel 46 in Amersfoort en bekijk de Vondst van de Maand met eigen ogen.

maandag 22 juli 2019

Van pomp noch pompstang weten


Ongeveer een jaar geleden hebben we het 18de-eeuwse landhuis Kouwenhoven opgegraven. De opgraving heeft niet alleen veel, maar ook bijzondere vondsten opgeleverd. Een van de vondsten was een houten blok van circa 85 bij 20 cm, met aan elke zijde één gat. Je zou kunnen denken: wat is hier nou speciaal aan?

Maar wat blijkt: dit zijn de resten van een houten pomphuis! En daar hebben we in Amersfoort en omgeving niet eerder een van teruggevonden.



In de 17de en 18de eeuw werden pompen uit ronde of vierkant houten balken vervaardigd door speciale vaklieden: de pompenmakers. Pompen werden gebruikt in de schepen (verwijderen lekwater), oliemolens, boerderijen en woningen. Eigenlijk overal waar vloeistoffen vanuit de diepte omhoog moesten  worden gebracht.

De pompenmaker boorde met een speciale boor een rond gat door het midden, in de lengte richting van het hout. Hierin werd een ‘zuiger’ geplaatst, waarmee vloeistoffen omhoog gepompt konden worden. Via één of meerdere gaten in zijkant van het hout kon de opgepompte vloeistof afwateren.




maandag 8 juli 2019

Circulaire economie in de Middeleeuwen

Vaten waar bier of wijn in werd vervoerd, kregen na gebruik een tweede leven als waterput.Vondst van de Maand juli is zo’n vat: in de 14de/15de eeuw een waterput en weer in oude glorie hersteld door de stadsarcheologen. De hele maand juli te zien bij het CAR, Westsingel 46.


Open: woensdagmiddag van 14.00 tot 16.30 uur

maandag 24 juni 2019

IJsjes

Ondanks de hitte is ons dappere opgravingsteam vandaag toch aan de slag gegaan met proefsleuvenonderzoek. Gelukkig ligt het onderzoeksgebied grotendeels in de schaduw, maar echt heel aangenaam is het natuurlijk niet. Daarom gaan we zo maar even verkoelende ijsjes brengen.



vrijdag 21 juni 2019

Het CAR organiseert

Houd Scheplog de komende maanden goed in de gaten want het CAR gaat een aantal leuke activiteiten organiseren:


In de zomervakantie zijn we natuurlijk ook iedere woensdagmiddag geopend. Tussen 14:00 en 16:30 uur kan je kennis maken met Aagje, onze werkruimtes bezoeken en de vitrines vol archeologische vondsten bewonderen. Medewerkers staan klaar voor tekst en uitleg. En in de vakantie hebben we ook een kinderhoek, waar lekker gekleurd en geknutseld kan worden.


In het weekend van 14 en 15 september zijn de Open Monumentendagen en het CAR opent dan uiteraard ook de deuren. Grijp dat weekend je kans en bezoek gebouwen waar je anders niet zo makkelijk binnen komt en vergeet natuurlijk niet ook even bij ons langs te komen. Voor het programma zie: https://www.openmonumentendag.nl/.






En dan is het in het weekend van vrijdag 11 en zaterdag 12 oktober weer tijd voor de Nationale Archeologiedagen. Op vrijdag organiseren we een lezingenavond en op zaterdag is het CAR geopend en zullen we ook enkele activiteiten organiseren. Kijk regelmatig eens op https://www.archeologiedagen.nl/ en op scheplog voor het programma.  







dinsdag 11 juni 2019

Prokkeldag

Vorige week was het prokkelweek en in Amersfoort werden vorige week donderdag in het kader daarvan diverse activiteiten georganiseerd. Een prokkel is een prikkelende ontmoeting tussen iemand met een verstandelijke beperking én iemand zonder. Voor meer informatie kijk vooral eens hier. Twee archeologen van het CAR dekten de tafel met Middeleeuws eetgerei en vertelden over Middeleeuwse eetgewoonten, over ons vak en over alles wat verder nog opviel in de vitrines. Het werd een inspirerende en waardevolle bijeenkomst. Voor herhaling vatbaar!








vrijdag 7 juni 2019

Interview vondst van de maand Juni

Afgelopen woensdag werd de vondst van de maand weer besproken bij Radio Golfbreker:


Interview vondst van de maand Juni






woensdag 5 juni 2019

Vondst van de maand Juni: Pijpaarden beeldje


In 2016 heeft aan de Stovestraat een archeologische opgraving plaatsgevonden. Hier heeft een herberg gestaan en zijn verschillende voorwerpen en structuren gevonden, waaronder veel pijpaarden tabakspijpen. Tabakspijpen zijn niet de enige voorwerpen van pijpaarde die gevonden zijn, in één van de beerputten is namelijk een pijpaarden beeldje gevonden. Het beeldje komt uit de 18de-19de eeuw en heeft de vorm van een vrouw met een bloem in haar rechterhand die ze op haar buik heeft geplaatst. Wie deze vrouw is en waar ze gestaan heeft, kan je bij het Centrum van Archeologie zien.

Kom op woensdagmiddag tussen 14:00 en 16:30 uur naar het Centrum voor Archeologie aan de Westsingel 46 in Amersfoort en bekijk de Vondst van de Maand met eigen ogen.

 

maandag 27 mei 2019

Archeoloog bij opening Boldershof

De nieuwe inrichting van de Boldershof is klaar! Er is meer groen, meer ruimte om te tuinieren, er zijn bankjes, een speelplekje, meer bomen, evenveel parkeerplaatsen en met de nieuwe inrichting wordt regenwater beter opgevangen en afgevoerd. Kortom: reden voor een feestje! En afgelopen zaterdag was het zo ver: buurtbewoners, genodigden en betrokkenen kwamen op het plein bijeen om samen het glas te heffen en meer te vernemen over de inrichting, de bomen en de geschiedenis van het plein. 

 


Na de officiële opening door wethouder Kees Kraanen, sprak collega-ambtenaar Sip de Jong over hoe het plan tot stand was gekomen en over de inrichting van het plein. Collega Arthur Wopereis nam gasten mee over het plein en vertelde over al de verschillende bomen die er staan en waarom daar de keuze op is gevallen. Timo d'Hollosy, een van onze stadsarcheologen, onthulde wat er tijdens het archeologisch onderzoek allemaal ontdekt is over de geschiedenis van het plein en liet verschillende vondsten zien.

Onder genot van een hapje en een drankje werd nog lang nagepraat.


(meer over het inrichtingsplan: filmpje)

vrijdag 24 mei 2019

Middeleeuwse hofstede bij Emiclaer


De opgraving aan de Emiclaerseweg is een kleine maand geleden afgerond. Hoewel de uitwerking nog in volle gang is, kunnen hier op scheplog al wel de eerste bevindingen worden besproken.

Tijdens de opgraving zijn meer dan 500 sporen aangetroffen, van met name paalsporen. Deze paalsporen zijn de overblijfselen van houten gebouwen die ooit op het terrein hebben gestaan. De vroegste bebouwing dateert uit de 10de-11de eeuw en de jongste bewoningssporen dateren uit de 13de eeuw. Sporen uit de 10de-11de eeuw worden niet vaak aangetroffen in Amersfoort, een periode waarin de stad zelf niet veel meer dan een kleine nederzetting was.

De aangetroffen sporen zijn van een hofstede geweest. Een hofstede uit de 10de-11de eeuw was meer dan alleen een boerderij. Een hofstede was een soort inzamelingscentrum waar (land)opbrengsten en goederen uit de omgeving werden afgeleverd. Op de hofstede woonde een meier, een landsheer, die de belangen van de bisschop van Utrecht behartigde.

Uit bronnen zijn de namen van verschillende hofstedes bekent, maar waar deze hofstedes hebben gelegen is vaak minder duidelijk. Met de vondst van deze 10de-11de eeuwse sporen lijkt nu de locatie van het lang gezochte hof Emmeklaar bekend!

Hoe de hofstede en het erf er precies hebben uitgezien is nog niet duidelijk, daarvoor moeten nu de tekeningen worden uitgewerkt en de vele vondsten bestudeerd. De vondst van een oven laat al wel zien dat op het erf van de hofsteden allerlei ambachten werden beoefend.

Welke ambachten en activiteiten dit precies zijn geweest wordt nu onderzocht. Hou scheplog dan ook in de gaten want wanneer er meer bekend is dan zal dat zeker ook hier worden gemeld.