Oktober is de ‘Maand van de geschiedenis’. Dit jaar is het thema ‘Wat een ramp!’. De stadsarcheologen komen bij hun opgravingen regelmatig sporen van rampen tegen. Vanwege de herfstvakantie nu al de laatste aflevering: de opgraving na de grote brand in de Elleboogkerk.
In de herfst van 2007 brak een grote brand uit in de Elleboogkerk aan de Langegracht te Amersfoort, met daarin het Armando Museum. De tentoonstelling die op dat moment was ondergebracht in het museum is voor een groot deel verloren gegaan. Ook aan het gebouw, een neoclassicistische hallenkerk, was de schade groot. Na het blussen van de brand en het ruimen van het puin, stonden alleen de buitenmuren en - gedeeltelijk - de kerktoren nog overeind. Het dak en interieur zijn bijna volledig verloren gegaan.
Voorafgaand aan het herstel van de kerk hebben de stadsarcheologen in 2011 een archeologisch onderzoek uitgevoerd in de vorm van een opgraving. De archeologen hebben alleen onderzoek gedaan op de plek van de noodzakelijke bodemverstorende werkzaamheden. Dat was een smalle strook over de lengte van de kerk. Voor een groot deel is het bodemarchief dus niet verstoord. Wie weet hoe lang de archeologische resten daar nog bewaard zullen blijven voor het nageslacht.
Tijdens de opgraving deden de stadsarcheologen twee grote verassingen. De eerste is dat de Elleboogkerk ooit een crypte heeft gehad: een ondergronds gewelf met banken en kaarsennissen. De tweede verrassing was dat de crypte vol gestort is met de ornamenten van het koor, die bij de uitbreiding van de kerk in de 19de eeuw daar terecht zijn gekomen.
Maar ook van de periode voordat hier een kerk stond, zijn de stadsarcheologen resten tegengekomen. In de 14de tot en met de 18de eeuw hebben hier bakstenen woonhuizen gestaan. Er was toen dus helemaal geen sprake van een kerkgebouw. De huizen waren gericht op de Langegracht; aan de kant van de Breestraat bevonden zich de achtertuinen. Voordat hier uit baksteen opgetrokken huizen stonden, werd het terrein ook al bewoond. De bewoning gaat terug tot de 12de eeuw. Uit deze periode hebben we onder andere een waterput en leemvloeren gevonden. Deze hoorden bij houten huizen, maar het hout heeft de tand des tijds helaas niet overleefd.
Verder lezen? Download hier het rapport van de opgraving.