dinsdag 2 juli 2013

Veenmonsters

Archeologen doen onderzoek naar alles wat in de bodem zit. En hoewel ze zich veelal bezig houden met het opgraven van oude funderingen, potjes, botten etc., kijken ze verder dan dat. Archeologen zijn namelijk niet alleen bezig met de vondsten, maar ook met de omgeving (context) waarin deze gevonden worden. Soms is dat een (verdwenen) huis uit de middeleeuwse binnenstad van Amersfoort, of een prehistorische boerderij op de dekzandruggen buiten de stad. Door niet alleen naar de vondsten te kijken, maar ook naar de context, leren we bijvoorbeeld waarom mensen op een bepaalde plek zijn gaan wonen, of juist, waarom ze er op een gegeven moment zijn vertrokken. Een van de redenen waarom mensen vroeger een gebied verlieten, was vernatting. Door de stijging van het grondwater werden akkers moeilijk te bewerken en hield men niet het hele jaar door droge voeten. Men trok dan naar hoger gelegen gebied. Zo ook de vroegste bewoners van het gebied ten noorden van Amersfoort. Het landschap van Bunschoten kenmerkt zich door vergezichten over groene weilanden, waar land bewerkt wordt en koeien grazen. We weten inmiddels dat het huidige Bunschoten is ontstaan tijdens de ontginningen rond 1200 (zie ook Scheplog van dinsdag 25 juni jl.). Voor die tijd is het gebied rond Bunschoten lange tijd te nat geweest om te wonen. Maar hoelang was dat zo? Wanneer ontstond deze vernatting? Het CAR is bezig met een onderzoekje hiernaar, aan de hand van veenmonsters. Veen ontstaat wanneer een gebied langzaam aan het vernatten is. Planten en bomen gaan dood en rotten weg. Duurt dit proces jarenlang, dan ontstaat er een heel pakket van dood organisch materiaal: veen. Op diverse plekken in Bunschoten heeft het CAR tijdens opgravingen veenmonsters genomen, om ze middels C14 datering te laten onderzoeken. We zijn vooral nieuwsgierig naar wanneer het veen is ontstaan, en dus wanneer het gebied onbewoonbaar raakte. Tot dat rond 1200 het land ontgonnen werd en er weer bewoning kwam in Bunschoten.

Op de foto zie je een veenpakket in het centrum van Bunschoten. De houten takken onderin zijn nog goed zichtbaar. De metalen bakken zijn in het profiel geslagen om een stukje van de bodem mee te kunnen nemen, voor onderzoek naar het veen, pollen etc.