Eindelijk weer veldwerk - en hoe!

Zoals voor iedereen is het ook voor de archeologen een vreemde tijd. We werken voornamelijk vanuit huis, maar gelukkig kunnen we ook weer opgraven. Met de nodige maatregelen, zoals voldoende afstand houden van elkaar, gaat het eigenlijk best prima.

Gisteren zijn we begonnen met een proefsleuvenonderzoek op het parkeerterrein van het voormalige sportfondsenbad. Volgens de kaart van Jacob van Deventer uit 1560 zou ongeveer op dit terrein een kanaal hebben gelopen. Het kanaal loopt vanaf de Heiligenbergerbeek, ter hoogte van Huis Randenbroek, naar de singel bij Monnikendam. Het is rond 1550 aangelegd in opdracht van de Antwerpse ondernemer Gilbert van Schoonebeke, die een concessie van 36 jaar had verkregen om turf te steken bij Amerongen en Ginkel om de stad Antwerpen van brandstof te kunnen voorzien.

De turfschepen mochten echter niet over het laatste deel van de beek varen omdat de blekerijen in dit gebied schoon water nodig hadden. Daarom werd er een apart kanaal gegraven. Via de Singel bereikte men de Eem en kon het transport naar Antwerpen plaats vinden. Op de kaart van Blaeu (1649) is het kanaal niet meer te zien. Kennelijk is het dan al weer buiten gebruik geraakt.


Klopt dit verhaal? Is het kanaal er geweest en is het weer dichtgeraakt? Lag het inderdaad op de plek op de kaart? Sinds vandaag weten we het antwoord. We hebben het kanaal teruggevonden. De exacte breedte viel niet goed te bepalen, maar wel dat de gracht is opgevuld met grond en zand. Ook hebben we resten van een bakstenen overkluizing gevonden. Deze zou te maken kunnen hebben met de watervoorziening, of waterafvoer van Blekerij De Luiaard die tot 1914 bestaan heeft.


Een verborgen stukje Amersfoort is met dit onderzoek weer herontdekt. Het is een mooi voorbeeld van de meerwaarde van het combineren van archeologische en historische gegevens. En het geeft maar weer eens aan dat die oude kaartenmakers hun vak prima verstonden.