maandag 26 augustus 2019

Verrassende vondst bij de Bisschopsweg


Op dinsdag 20 augustus 2019 werden wij gebeld door de mensen die het riool bij de Bisschopsweg aan het vervangen zijn. Ze waren op baksteen gestuit. Na enig graafwerk en wat schoonmaken bleek het een ongeveer 1,5 m brede overkluizing te zijn uit het eind van de 19de eeuw of het begin van de 20ste eeuw.

Via onze mobiel was het lastig te zien wat deze overkluizing kon zijn; een duiker onder de al zeer oude Bisschopsweg door? Of was het toch een riool? Maar waar ging dat riool dan naartoe? 

Gelukkig hebben we oude kaarten tot onze beschikking waar al snel uit bleek dat er wel degelijk een gebouw heeft gestaan precies op de plek waar de overkluizing naartoe liep. Tot aan 1914 heeft hier namelijk blekerij De Luiaard gestaan (zoals ook op de kaart uit 1888 is te zien). In de blekerij werd wasgoed, garen en weefsel gebleekt. Het textiel kreeg weer een heldere en frisse kleur. In eerste instantie werd het wasgoed op een bleekweide uitgespreid. Later ging men chemische processen inzetten om het bleken te versnellen. Het textiel werk behandeld met loog en samen met potas in koperen ketels  gekookt met aanvankelijk turf als brandstof. Vervolgens werd het gespoeld en gewrongen, alvorens het op de bleekweide uit te spreiden. De potas werd later vervangen door bleekloog. De na het logen eventueel aanwezige kalkresten werden verwijderd door het textiel te behandelen met verzuurde melk (melken of zuren genoemd). Vanaf 1784 begon men ook verdund zwavelzuur (soms ook zoutzuur) in plaats van zure melk toe te passen. Eventueel werd de textiel, na het zuren en spoelen, nog met blauwsel behandeld. Dit afgewerkte loog en zuur werd uiteindelijk op het oppervlaktewater geloosd, wat vanzelfsprekend zorgde voor veel verontreiniging.
Probeerde men de eigen bleekvelden ten noorden van de blekerij te ontzien en heeft men via een afvoer onder de Bisschopsweg door het vieze water op de andere weilanden willen lozen? Tja, vroeger keek men niet zo nauw.