"als ze dít later opgraven...."

Iedereen speelt wel eens met de gedachte dat bepaalde voorwerpen later worden opgegraven; het is leuk om te verzinnen wat de toekomstige archeoloog er dan van denkt.

Met een vergelijkbaar idee kwamen een tijdje geleden twee kunstenaars die het kunstproject 'Artefiction' uit gaan voeren met het thema 'archeologie van de toekomst' bij mij langs. Ze zijn op dit moment druk bezig met het inzamelen van voorwerpen die door Amersfoorters, voorzien van een speciaal label, aan dit project gedoneerd worden. In juli gaan 9 jonge kunstenaars uit binnen en buitenland ermee aan de slag. De 9 kunstwerken die ontstaan zullen tussen 8 september en 21 oktober te zien (en horen) zijn rond de Eemhaven.

Zin om zelf een voorwerp te doneren? De labels zijn ook bij ons op het Archeologisch Centrum op te halen (de open woensdagmiddag is daar zeer geschikt voor) en we fungeren ook als inleverpunt voor de voorwerpen. Graag voor 1 juli!

Meer info op de site www.artefiction.nl, waar ook het label te vinden is, downloaden kan ook hier.

Kort, korter, kortst?

Vanochtend hebben we een onderzoekje gedaan bij een boerderij in Hoogland, op de plek waar binnenkort een schuur gebouwd gaat worden. De boerderijlocatie is mogelijk al bewoond vanaf de Middeleeuwen en maakte deel uit van het maalschap Hoogland, een organisatie waarin boeren afspraken maakten over grondgebruik en recht spraken. Het is waarschijnlijk één van de kortste onderzoeken ooit geworden; het terrein bleek verstoord te zijn en bevatte geen archeologische sporen. De graafmachine is inmiddels al weer bij onze andere opgraving aan de Hogeweg gearriveerd, waar we, ondanks het slechte weer, nog werk genoeg te doen hebben.

Effe kijken...

Het berichtje van afgelopen dinsdag - "Graven of niet graven" - is natuurlijk niet zomaar uit de lucht komen vallen: de eigenaars van een perceel in de gemeente Leusden wilde weten of er op hun perceel archeologisch onderzoek moet plaatsvinden, als zij er een huis gaan bouwen.

Met alle gegevens op een rijtje, historische en archeologische, zijn we er niet helemaal uit; er zou wat in de bodem kunnen zitten, maar echt waarschijnlijk is het ook weer niet. Wat te doen? Zelf kijken!

Gistermiddag ben ik daarom met één van onze archeologen in mijn autootje gesprongen, gewapend met grondboor, guts en fototoestel. We hebben de locatie bekeken, wat bodemkundige boringen gedaan op de plek zelf en één van de eigenaars ontmoet. Dat was zeer inzichtelijk.

Onze bevindingen komen in een rapportje en daar ben ik nu druk mee bezig, want ik heb beloofd dat 't volgende week af is.

Bones...

Het fysisch-antropologisch onderzoek van 'Graf 33' van de opgraving bij de Rochuskapel is net af. We leggen de botten in de Scheplogvitrine en laten ze aan de geinteresseerden op de open woensdagmiddag zien. De onderzoeker is aanwezig om vragen te beantwoorden en informatie te geven.

Graf 33 bevatte het skelet van een jong kind, volgens het gebit met een leeftijd van 9-10 jaar. De botten geven een wat jongere leeftijd: 5½ tot 7½ jaar oud. We houden voorlopig maar een leeftijd van 7½ tot 10 jaar aan. Hoewel seksebepaling bij kinderen lastig is, betreft het hier een jongetje; het kaakje vertoont al aardig wat mannelijke trekjes. De schedel is beschadigd en de onderbenen ontbreken, waarschijnlijk vergraven voor een ander graf. De conditie van het botmateriaal is verder goed. Het jochie had al erg veel last van zijn gebit: het melkgebit vertoont aardig wat cariës, twee melkkiezen zijn zelfs half weggerot en de kaak is daar erg ontstoken. Ontwikkelstoornissen duiden op ondervoeding of een doorgemaakte infectieziekte op ongeveer tweejarige leeftijd. Uit de botten blijkt een geringe groeiachterstand, in verhouding tot het gebit.

Het ventje lag een beetje op z'n zij, onderin het kerkhof, dus behoort bij de oudste graven. Deze dateren uit het begin van de 16de eeuw en dit komt goed overeen met het aardewerk dat we in het grafje hebben aangetroffen. Dat dateert uit het eind van de 15de en het begin van de 16de eeuw.

Vandaag - en misschien volgende week ook nog - is hij te zien op de open woensdagmiddag.

Graven, of niet graven?

Wekelijks krijgen wij hier allerlei (bouw)plannen onder ogen, waarbij de vraag wordt gesteld: moet hier archeologisch onderzoek worden uitgevoerd of niet? Als er geen bodemverstoring optreed - er wordt bijvoorbeeld alleen herbestraat, of de bovenetage van een pand wordt verbouwd - dan is het duidelijk: geen bodemverstoring betekent: niet graven. Maar wàt als er wel bodemverstoring gaat plaatsvinden: kelderontgravingen, paalfundering, sanering etc.? Dan moet er een afweging worden gemaakt tussen de archeologische waarde van de locatie en de geplande werkzaamheden, m.a.w: kunnen de werkzaamheden kwaad? De afweging moet secuur gebeuren: onterecht vrijgeven betekent verlies van archeologische resten en kennis en opgraven als er niets zit, is zonde van het geld en de tijd. Daarmee maak je natuurlijk ook geen vrienden.

Gelukkig hebben we richtlijnen, verwachtingskaarten, historische en bodemkundige gegevens, vondstmeldingen en allerhande informatie waarop we de beslissing baseren. En vooral veel, heel veel ervaring...

Rust?

Wat vandaag een rustig dagje had moeten worden - bijna iedereen is op vakantie / op de opgraving / vrij / weg - loopt al langzaam uit de hand: binnen een uur na binnenkomst, vanochtend, heb ik al vele (té veel?) telefoontjes gekregen. Mijn eerste kop koffie is onaangeraakt en koud geworden. En dan, om 9 uur, komt de hele opgravingsploeg binnen: vanwege de enorme regen van gisteravond en vannacht staat de opgraving blank en kan er niet gewerkt worden. Ineens zit ik met veel meer mensen om me heen, dan verwacht. Voordeel: kunnen anderen ook af en toe de telefoon oppakken...

Kruipwerk

Vanmiddag vond ik mezelf terug in de kruipruimte onder de vloer van een pand aan de Muurhuizen, samen met een van onze archeologen en de nieuwe eigenaar van het pand. Of hij de kelder kan en mag uitgraven, en wat ie allemaal kan verwachten. Kruipend over de troep die de vorige eigenaar door het luik in de kruipruimte heeft geveegd, overleggen we hoe en wat. Dit is wel de meest bizarre vergaderruimte waar ik de afgelopen tijd een overleg heb gehad.

Kattenbont?

Op een kattenschedel uit de 14de eeuw, een paar jaar geleden gevonden bij de opgraving aan de Kreupelstraat, zijn een aantal krassen te zien: snijsporen die meestal te maken hebben met onthuiding. Iemand behoefte aan een jasje van kattenbont? We hebben dit al eens eerder gezien, geloof ik: op een kattenschedel die we op de Hof hebben aangetroffen. Ik ga het binnenkort maar eens uitzoeken...

Trrrrrrrrrrrtttt!

Gjoepie, er is weer taart! Een van de archeologen in huis is 30 jaar geworden. Gefeliciteerd, Milo! Nog vele jaren. En je weet: voor archeologen geldt dat het leven bij 30 begint...

Opruimen

Vandaag onze wasruimte opgeruimd. Dit is de plek waar de vondsten gewassen en grondmonsters gezeefd worden, opgravingsmaterialen gestald worden en eigenlijk alles waar elders in het pand geen plek voor is opgeslagen (lees neergegooid) wordt. Regelmatig opruimen is dus wel noodzakelijk. Ik ben benieuwd hoe lang het deze keer opgeruimd blijft......