Wat een ramp! De pest.
Oktober is de ‘Maand van de geschiedenis’. Dit jaar is het thema ‘Wat een ramp!’ De stadsarcheologen komen bij hun opgravingen regelmatig sporen van rampen tegen. Deze week de vondst van een skelet bij de Rochuskapel, de pest en de reconstructie van Aagje.
Wie nieuwsgierig is naar het Amersfoortse verleden, kan niet om Aagje heen. Aagje zit voor het raam bij het Centrum voor Archeologie aan de Westsingel. Ze is niet zomaar een pop, ze is een hele accurate reconstructie van iemand die echt heeft geleefd. Aagjes verhaal gaat terug tot de 17e eeuw.
In 2002 hebben de stadsarcheologen de resten van 40 slachtoffers van de pest opgegraven bij het voormalige Pesthuis naast de Sint Rochuskapel aan de Coninckstraat. In Amersfoort woedde van 1635 tot 1637 een vreselijke pestepidemie. In veel steden stierf een op de tien inwoners, soms zelfs een op de drie. Een van de opgegraven skeletten was een vrouw van ongeveer 27 jaar oud. Haar skelet liet zien dat ze een jeugd vol ziekte en ongemak heeft gehad. Ze leed aan bloedarmoede, vitaminetekort en een longziekte. Ook had ze een slecht gebit. Maar dat was niet het ergste. Omdat ze op het Pestlijderskerkhof is begraven nemen wij aan dat Aagje aan de pest is doodgegaan, al kun je dat aan het skelet niet zien. Aagje had een bijzonder voorwerp in haar graf: een gebogen strip van koper die achterop haar schedel zat. Het was een oorijzer, waarmee vrouwen hun kapjes op hun hoofd vastmaakten. Dit oorijzer was rond 1640 in de mode.
Bijna vier eeuwen na haar dood is het gezicht van Aagje gereconstrueerd. Van de oorspronkelijke schedel is eerst een 3D-scan gemaakt. Hiervan is weer een 3D-print gemaakt, die de basis vormde voor de reconstructie. Alle mensen hebben unieke schedels, en daardoor verschillende gezichten. Maar er zijn ook overeenkomsten. Het is bijvoorbeeld bekend hoe dik de laag spieren, vet en huid op bepaalde plekken op de schedel is. En we weten ook hoe de schedel de vorm van de neus en de breedte van de mond bepaalt. Omdat er aan het oorijzer nog een paar haren bewaard zijn gebleven, weten wij dat Aagje blond haar had.
