VONDST VAN DE MAAND DECEMBER - PREHISTORISCHE CREMATIERESTEN

In de december editie van Vondst van de Maand zijn de crematieresten van het prehistorisch grafveld aan de Leusderweg uit aan de beurt. 

Tijdens het onderzoek aan de Leusderweg in 2023 kwamen archeologen een circa 2300 jaar oud grafveld uit de IJzertijd op het spoor. De resten bestonden uit enkele crematiekuilen, maar één graf was extra opvallend. "Graf 1" was namelijk circa 2100 jaar ouder dan de rest! Dit graf dateert uit het Laat-Neolithicum, toen de eerste boeren zich hier vestigden. In deze editie van Vondst van de Maand staan de crematieresten uit "Graf 1" centraal. 

Kom het hele verhaal lezen en de Vondst van de Maand bekijken op de open middagen op woensdag- en vrijdagmiddagen tussen 14:00u en 16:30u. 

DECEMBER EDITIE KRONIEK - TIJDSCHRIFT HISTORISCH AMERSFOORT

De nieuwe editie van de Kroniek komt maandag 1 december uit! Dit keer staan er 3 artikelen in het tijdschrift die zijn geschreven door medewerkers van Centrum voor Archeologie. 

In het eerste artikel vertelt stadsarcheoloog Sanne Beumer over het archeologisch onderzoek van de Prehistorische grafheuvel bij De Lichtenberg.

Het tweede artikel gaat over het verhaal van de Prehistorie op de Heiligenberg, aan de hand van archeologische vondsten. Dit is geschreven voor stadsarcheoloog Maarten van Dijk en aardewerkspecialist Wilma van den Heuvel.

In het derde artikel vertelt stadsarcheoloog Timo d'Hollosy over het archeologisch en bouwhistorisch onderzoek van de Kelderkeuken aan de Nieuweweg.

De Kroniek is verkrijgbaar bij ons op Westsingel 46, op woensdag- en vrijdagmiddagen tussen 14:00u en 16:30u. 

CADEAUTIP FEESTDAGEN

Als u nog iemand wil verassen met een cadeautje "uit Amersfoortse bodem", kom dan langs bij Centrum voor Archeologie! Wij hebben een aantal mooie replica's van echte Amersfoortse archeologische vondsten, zoals een spaarvarkentje, Mariategel en een bierpakketje met bierpul. We bieden ook boeken aan over Amersfoortse archeologie. 

Nieuwsgierig? Kom vooral langs bij Westsingel 46 op woensdag- of vrijdagmiddagen tussen 14:00u en 16:30u. Dan zoeken we samen een mooi cadeau uit!

REUVENSDAGEN - EDUCATIEMARKT

Vorige week waren de jaarlijkse Reuvensdagen! De Reuvensdagen is een archeologisch congres waar alle specialismen samenkomen. Sanne Beumer en Maarten van Dijk waren gevraagd om op de educatiemarkt te staan. Centrum voor Archeologie geeft namelijk ook les op de scholen van Amersfoort en dit was een mooi moment om dit met collega-archeologen te delen. Centrum biedt 3 lessen aan: Prehistorie in de Klas, Middeleeuwen in de Klas en Escapekist - Het Mysterie van de Jaarmarkt. Deze lessen zijn geschikt voor verschillende leeftijdsgroepen. 

Meer weten of wilt u een les boeken? Mail archeologie@amersfoort.nl !

SCHULD - KLUISTERS VOOR KWAJONGENS

Op het terrein van het voormalige Rijks Opvoedings Gesticht (ROG) aan de Utrechtseweg zijn deze kettingen met pols- en enkelbanden aangetroffen. Na het ontwarren bleken er twee sets kluisterboeien of kromsluitboeien te zijn.  

Na reinigen en ontroesten zijn de boeien gedateerd op de 19e-20e eeuw. De ketenen behoorden wellicht aan het ROG toe. In 1901 aanvaardde de Tweede Kamer een wet voor misdadige kinderen. Minister van der Linden wilde de dwangopvoeding volgens moderne inzichten organiseren. Er werden 4 normen vastgesteld, waarvan één luidde "opsluiting in het cachot met sluiting in hand- en/of voetboeien". Echter blijkt uit gestichtsverslagen dat in Amersfoort niet alle normen worden gehanteerd. Ook blijkt dat hier de uiterste straf, boeien, niet vaak werd opgelegd. 

Gezien de staat waarin de Amersfoortse boeien werden gevonden, moeten ze reeds lange tijd in de grond hebben gelegen. Officieel werden de ROG’s met hun regels en voorschriften in 1961 opgeheven. Het lijkt echter dat in Amersfoort al in een eerder stadium van de uiterste straf werd afgezien.

Meer weten of de boeien in het echt bekijken? Kom langs op de open middagen op woensdag- en vrijdagmiddagen tussen 14:00u en 16:30u.

LICHT IN DE DUISTERNIS

De dagen worden steeds korter, dus we doen sneller de lampen thuis aan. Dit deed ons denken aan een vondst: een olielampje. Want hoe verlichtten mensen hun huizen vroeger?

Tijdens de opgraving aan de Breestraat in 1984 is een olielampje uit de periode 1500-1750 gevonden. Samen met kaarsen en haardvuren, was dit voor een lange tijd dé bron van verlichting binnenshuis.

De olielampjes werden meegenomen door de Romeinen naar Nederland. Deze werden gevuld met olijfolie. Na de val van het Romeinse Rijk verdwenen de olielampjes als lichtbron. De olijfolie moest geïmporteerd worden en de lijnzaadolie die hier gemaakt werd, was te duur en minder goed bruikbaar als brandstof. Kaarsen werden de norm. Pas gedurende de 12e/13e eeuw zullen de lampjes terugkeren. Men vulde deze met vet, raap- en toch ook lijnzaadolie. Vanaf de 14e eeuw nam het gebruik sterk toe. 

Olielampjes met 1 oor, zoals dit olielampje, waren bedoeld als wandlampje. Het onderste bakje was aan de achterkant afgeplat. Het oor hing aan een spijker en de afgeplatte achterkant tegen de muur. Deze vorm is typisch voor de periode van 1500-1750. Bij alle soorten olielampjes deden vodden dienst als lont. 

Meer weten of het olielampje in het echt bekijken? Kom langs op de open middagen! We zijn open op woensdag- en vrijdagmiddagen tussen 14:00u en 16:30u. 

VONDST VAN DE MAAND NOVEMBER - ROMEINS KRUIKJE

In deze editie van Vondst van de Maand is dit Romeins kruikje de vondst die een maand lang in het spotlicht staat. Het kruikje dateert uit 130-200 na Chr., oftewel de Midden Romeinse Tijd. Het kruikje is gemaakt van gladwandig aardewerk.

In 1906 stuitte boer Kok met zijn schop op het kruikje toen hij op zijn land aan het werk was. Door de schopsteek viel het kruikje in grote scherven uiteen. Het zag er oud uit, dus ging meneer Kok ermee naar museum Flehite. De conservator vond het interessant en liet het voorwerp restaureren en in de collectie opnemen. Bijna 120 jaar later is het als Vondst van de Maand te bewonderen in het Centrum voor Archeologie. 

Kom de Vondst van de Maand bekijken op de open middagen op woensdag- en vrijdagmiddagen tussen 14:00u en 16:30u. 

HERINRICHTING EXPO - UPDATE

We zijn inmiddels al een paar weken bezig met de herinrichting van de expo-ruimte en er is al veel veranderd! Elke woensdagochtend zijn we er met een team van 4 mee bezig. Er zijn thema's verplaatst, weggehaald en er zijn nieuwe thema's bijgekomen. Ook zijn er thema's uitgebreid, zoals het thema Tweede Wereldoorlog. Er is nu een algemene plank met WO2 vondsten en een speciale plank met vondsten uit Kamp Amersfoort. In het kort staat het verhaal van Kamp Amersfoort er nu ook bij. Hiernaast zijn we o.a. bezig met nieuwe vondstkaartjes te maken, nieuwe teksten bij de vondsten en thema's, en nog veel meer! 

We blijven natuurlijk wel elke woensdag- en vrijdagmiddagen de open middagen organiseren. Jullie zijn van harte welkom om een kijkje te nemen bij de Amersfoortse stadsarcheologen! Openingstijden: 14:00u - 16:30u. 

MYSTERIEUZE HEKSENFLES

Bij de afbraak van een pand achter de Elleboogkerk is tussen de funderingen een complete Baardmankruik gevonden. Wat doet zo'n gaaf flesje onder een huis?

Baardmankruiken zijn genoemd naar het behaarde gezicht op de hals. In vroeger eeuwen waren ze populair, dit blijkt onder meer uit archeologische vondsten en 17e-eeuwse schilderijen.

Dit Amersfoortse exemplaar is vrijwel identiek aan een Engelse. Deze is op een soortgelijke plek gevonden en was gevuld met urine, menselijk haar, nagels, spijkers en spelden: een typische heksenfles. 

Uit angst voor hekserij probeerde men op allerlei manieren zichzelf te beschermen. Een van de methoden was om een kruik bijvoorbeeld onder de grond, drempel of in de haard te verstoppen. Waarom juist een Baardmankruik? Waarschijnlijk houdt dit verband met de soort magie: het uitbeelden van de te betoveren persoon. De kruik stelt de te betoveren persoon voor, zo wordt de heks als het ware in de fles gelokt en onschadelijk gemaakt met scherpe voorwerpen.

Meet weten of in het echt bewonderen? Kom langs op de open middagen!

NIEUW BEELDSCHERM

Goed nieuws! We hebben een nieuw beeldscherm in de expo-ruimte geïnstalleerd. Hier kunnen we jullie natuurlijk leuke dingen op laten zien als je de expo bezoekt!

We zijn elke woensdag- en vrijdagmiddag open tussen 14:00u en 16:30u. Tot dan!