Loopgravenreconstructie

Omdat ik afgelopen woensdag een afspraak had vlak bij het voormalige Kamp Amersfoort, ben ik even langs gegaan om te kijken hoe de loopgravenreconstructie vordert. Het schiet al aardig op! Hier wat foto's:

"Wie een andermans tuintje wiedt ziet het onkruid bij zich zelve niet

…en daarom zijn de archeologen van de gemeente Amersfoort ook in hun eigen tuin aan het werk, als blijkt dat hier ook ondergrondse afvalcontainers geplaatst gaan worden. Dit is nu met recht een win-winsituatie te noemen: de buitendienst zit dichtbij het warme nest, en de binnendienst hoeft alleen maar uit het raam te kijken om te zien wat ze buiten allemaal ontdekt hebben. Tegelijkertijd beseffen de archeologen ook dat ze nu extra in de gaten worden gehouden! En normaal geldt: Wie een andermans tuintje wiedt ziet het onkruid bij zich zelve niet. Maar vandaag is het: Wie zijn eigen tuintje wiedt ziet het onkruid van een ander niet! Benieuwd wat het wieden allemaal op gaat leveren? Loop even langs de Langegracht of houdt Scheplog in de gaten!

Teut

Vanochtend werd bij de Teut weer een locatie voor een ondergrondse afvalcontainer uitgegraven. Hoewel de bodem al behoorlijk vergraven bleek door allerlei kabel- en leidingensleuven was er nog wel een middeleeuwse akkerlaag aanwezig. Tussen een riool en een gasleiding was zelfs nog het restant van een 15de eeuwse afvalkuil zichtbaar. Op de foto zie je de gelaagdheid terug: bovenin een dik grijs verrommeld pakket waarin kabels en leidingen liggen, daaronder een donkere laag (de akker) en daaronder geel zand; de natuurlijke ondergrond.

Administratie

Vast ritueel aan het eind van een dag opgraven: de administratie bij werken. Alle vondsten moeten geregistreerd worden en goed verpakt. Het dagrapport wordt geschreven, alle foto's geregistreerd etc. etc. Bij een opgraving komt veel administratief werk kijken. Dit moet nauwkeurig gebeuren; je kan het immers maar 1 keer doen, na de opgraving heb je geen gelegenheid meer nog eens terug te gaan om fouten te herstellen. Als aan het eind van de opgravingsdag de opgravingsput verlaten is betekent dat dus niet dat de werkdag van de opgravers er al op zit....

Vieze handen en schone oortjes

De plaatsing van de ondergrondse afvalbakken bezorgt de Amersfoortse archeologen handenvol werk. De archeologen maken lange dagen en worden, doordat ze midden in de stad bezig zijn, veel aangesproken en het hemd van het lijf gevraagd. Tegelijkertijd moeten ze de kraanmachinist aansturen, collega’s aan het werk houden en alle interessante ontdekkingen documenteren. En dan gaat ook nog continu de telefoon! Want morgen worden er ergens anders ook afvalcontainers geplaatst…en overmorgen weer…en..volgende week. Onze archeoloog werd gek van het (met vieze handen) zoeken naar zijn mobieltje en heeft zich een prachtig bluetooth-oortje aan laten meten. De moderne archeoloog gaat ook met zijn tijd mee!

Overigens doen de archeologen steeds meer leuke ontdekkingen. In het putje aan de Langegracht komen oude oeverbeschoeiingen tevoorschijn. Houten palen en gevlochten riet wat vroeger (in de 12^de eeuw) de kadewand van de Langegracht vormde. Als je vandaag langskomt kun je er nog een glimp van opvangen!

Langegracht -2

Inmiddels is de opgravingsput bij de Langegracht al weer wat dieper ontgraven. In de profielen is duidelijk zichtbaar dat hier al eeuwen gewoond wordt, al veel eerder dan de historische kaarten aangeven. Je ziet op de foto een serie leemvloertjes. Iedere keer werd een versleten en verzakte vloer weer aangevuld met een nieuwe laag leem. De dikte van het pakket vloertjes geeft aan dat hier geruime tijd bewoning is geweest. Onder de vloertjes zit een ophogingspakket met vondsten die op het eerste gezicht uit de periode 12de-13de eeuw dateren. Vanaf die periode is hier dus gewoond.

Ook vinden we grote en kleine houten palen terug, onderin de opgravingsput. Op de onderste foto zie je hier een voorbeeld van. Wat de palen hier doen is nog niet helemaal duidelijk, maar voorlopig denken we aan een beschoeiing, of wel een versteviging van een waterkant. Wat voor waterloop dit geweest is weten we nog niet, mogelijk heeft hier een sloot gelopen. Morgen hopen we weer meer te ontdekken hierover.

Langegracht

Deze week graven we weer een locatie op waar ondergrondse afvalbakken komen, en dit maal ook erg dicht bij huis; op de hoek van de Langegracht en de Lieve Vrouwestraat. Ook hier weer volop archeologie; onder andere bakstenen funderingen en een deel van een keldertje geven aan dat hier in het verleden wel degelijk bebouwing heeft gestaan. Overigens komt dit overeen met de informatie die we aan historische kaarten kunnen ontlenen.

Hoe die bebouwing er precies uit zag hopen we nu aan de hand van de opgraving te kunnen vast stellen. En hoe lang er hier al bewoning is ook; de historische kaarten geven veel informatie, maar gaan niet verder terug dan tot in de 16de eeuw.

Diepgravend onderzoek

Zoals inmiddels wel duidelijk is leveren de locaties waar de ondergrondse afvalcontainers komen een schat aan informatie op. Op vrijwel alle plekken zit het boordevol archeologische resten. Daarnaast is er nog een mooie kant aan dit project: het geeft ons de gelegenheid eens diep in de Amersfoortse bodem te kijken. De manier waarop de bakken geplaatst worden - met bronbemaling en een graafbak - zorgt er voor dat er op een veilige en droge manier tot wel drie meter onder straatniveau gekeken kan worden. Bij opgravingen bereiken we ook wel deze diepte, maar niet zo snel op "natte" locaties, zoals pal langs de kade van het Havik. Nu hebben we wel de gelegenheid hiertoe, en met resultaat: op zo'n drie meter diepte bleken nog resten van een houten beschoeing aanwezig van vermoedelijk honderden jaren oud, bestaande uit houten palen en vlechtwerk. Alles was nog goed bewaard gebleven, omdat het al die tijd vochtig is gebleven. Water-
management is van alle tijden..

Vandaag in de krant

Vanochtend stond er een artikel in de krant over onze werkzaamheden bij het Havik. De titel van het stuk geeft al aan dat we een vondst hebben gedaan die bijzonder goed aansluit bij de ondergrondse afvalbak die hier gaat komen. Er bleek namelijk een beerput te zitten, dus we mogen wel concluderen dat het straks niet voor het eerst zal zijn dat hier afval onder de grond verdwijnt. Alhoewel - veel afval hebben we in de put niet gevonden, helaas....

Overigens is het nu al de tweede keer dat we op de plek waar een ondergrondse afvalcontainer komt een beerput tegenkomen; de eerste keer was op het Flintplein. Is dit toeval?

Voor en na......

Vanochtend werd bij één van de locaties voor de ondergrondse afvalcontainers aan het Havik een bijzonder leuke vondst gedaan; een complete Middeleeuwse bierpul! Het pulletje werd op een diepte van zo'n 2,80 meter onder straatniveau gevonden bij het uitgraven van de bak voor de container. De aannemer, met wie we nauw samenwerken bij dit project, belde ons meteen vol enthousiasme op; we hebben iets leuks gevonden! Op de foto's zie je de pul voor en na het schoonmaken. Na het verwijderen van de modder bleek het om een misbaksel te gaan, is ie daarom misschien ooit in het Havik gegooid?

De locatie bij het Havik is sowieso al archeologisch erg interessant; gisteren is er al een bakstenen fundering uit de 13de eeuw aangetroffen en een aantal lemen vloertjes. De combinatie van de fundering en de vloertjes wijzen op een huis dat hier in de Middeleeuwen aan de gracht heeft gestaan. Vandaag hopen we meer te ontdekken, want nog niet alle bakken zijn uitgegraven.

Archief

Vanochtend was het weer tijd voor ons maandelijkse overleg en na afloop heeft onze archief-onderzoeker een verhaal gehouden over hoe hij te werk gaat, wat de archieven aan informatie kunnen opleveren en hoe deze gegevens gebruikt kunnen worden bij de interpretatie van opgravingen. Het Archief Eemland herbergt een schat aan informatie over de historie van de stad; niet alleen kaarten en foto's, maar ook notariele actes en allerlei andere zaken die ons meer kunnen vertellen over hoe de stad er in vroeger tijden uit zag. Veel van deze gegevens zijn digitaal raadpleegbaar op de - recent vernieuwde - website van het archief: www.archiefeemland.nl. Als je de gegevens uit het archief gaat combineren met de resultaten van opgravingen krijg je dus een totaalplaatje van de geschiedenis van een onderzoekslocatie.

Aandachtsvragers

Regelmatig blijven voorbijgangers bij ons pand stil staan om naar binnen te turen en te zien wat we allemaal aan het doen zijn. Met name het "bottenlab" trekt de aandacht, mede door de runder- en paardenschedel voor het raam. Soms zijn het echter de voorbijgangers zelf die de aandacht trekken, of graag aandacht willen hebben?

Bunschoten - Dorpsstraat -2

Nog wat beelden uit Bunschoten:

Bunschoten - Dorpsstraat

Gisteren zijn we begonnen met een proefsleuvenonderzoek in Bunschoten, op een perceel aan de Dorpsstraat. De sleuven zitten vooralsnog niet boordevol archeologische sporen, maar een tweetal slootjes, een aantal vage kuilen en een enorme hoeveelheid 19de en 20ste eeuws afval (scherven van voorwerpen van aardewerk en glas) geven wel aan dat er op dit terrein in het verleden een en ander gebeurd is. Hoe ver dit verleden terug gaat hopen we de komende dagen te ontdekken...