Rapport af: Roerstraat 28-36

Op het terrein bij Roerstraat 28 staan enkele bedrijfsgebouwen. Deze zullen plaats maken voor twee woningen. Bij de aanleg van de proefsleuven zijn ploegsporen en een greppel aangetroffen. De ploegsporen zijn herkenbaar aan het 'dakje' op de foto. De ploegsporen liggen achteraan in de overzichtsfoto. Vooraan ligt de greppel. Dit zijn resten van het voormalige agrarische gebruik en dateren uit de 20ste eeuw. Vervolgonderzoek is niet nodig. Verder lezen? Download dan CAR-rapport 133. 

Leusderweg 249: het vervolg

De opgraving van het urnenveld aan de Leusderweg ligt inmiddels twee maanden achter ons. Itamar is onze projectleider van deze opgraving en we vroegen hem hoe het nu verder gaat.

De greppels rondom de graven zijn bijna allemaal door vrijwilligers in het veld gezeefd. Maar de grond van de kuilen met crematieresten hebben we ingepakt om op kantoor te zeven. Voor die klus moeten we namelijk heel nauwkeurig te werk gaan. We willen elk stukje bot, houtskool of aardewerk zien, hoe klein ze ook zijn! Van dat zeven lieten we al een korte video zien. Al met al een flinke klus! We hebben inmiddels eenderde van het zeefwerk achter de rug. 

Op de zeef blijven niet alleen stukjes bot, houtskool en aardewerk liggen, maar vooral ook veel grind. Dat gaat allemaal in de droogkast. Als alles droog is, komt de volgende stap: de stukjes bot, houtskool en aardewerk moeten uitgezocht worden. Op de foto kan je zien dat dat een nauwkeurig werkje is. En dit is een droogbak met weinig grind. 

Als het zeef- en uitzoekwerk klaar is, gaan we bekijken wat en hoeveel bot, houtskool en aardewerk we precies hebben. En nog belangrijker is natuurlijk dat we graag willen weten hoe oud alles is, van wie de botresten zijn en van wat voor planten het houtskool afkomstig is. We kunnen veel zelf, maar dit is het moment dat we specialisten inschakelen. Zo zal een 'fysisch antropoloog' de botresten analyseren, een 'archeobotanist' het houtskool onderzoeken en een specialist in prehistorisch aardewerk de scherven en scherfjes bekijken.

We zijn heel erg benieuwd wat de specialisten allemaal aan de vondsten zullen achterhalen. Daarvoor moeten we wel geduld hebben. Het kan nog wel maanden duren voor we meer weten. 

Puntneuskan

In februari was er een kleine opgraving in het plantsoen naast ons pand aan de Westsingel. Toen vonden we vooral lege drankflessen. Inmiddels zijn de andere vondsten schoon gemaakt en beschreven. En daar zat een scherf van een puntneuskan bij! Uit de foto van de scherf blijkt wel waarom we die kannen zo noemen. Voor Amersfoort is dit een bijzondere vondst, omdat we maar enkele puntneuskannen of scherven daarvan hebben opgegraven. Klik hier om verder te lezen over puntneuskannen. 

Lekschaal eindelijk gerestaureerd

Bij de opgraving op het terrein tussen de Stovestraat en de Valkstraat in 2016 is heel veel aardwerk gevonden. Wil je meer weten over deze opgraving? Download dan het rapport.

Na het schoonmaken is er maanden gewerkt aan het sorteren en beschrijven van de scherven. Zijn er scherven die aan elkaar passen? En ontstaan er zo min of meer complete voorwerpen? De foto's geven een indruk van het 'puzzelen'; de lekschaal staat midden op tafel. Op de foto is ook te zien dat de scherven met tape bij elkaar worden gehouden en dat er (natuurlijk) heel veel losse scherven over blijven. Het in elkaar puzzelen van de lekschaal was een hele uitdaging, omdat één scherf nauwelijks raakvlakken heeft met de rest van de schaal (de rode cirkel op een van de foto's). Toen de schaal in elkaar zat, kon die beschreven en gedateerd worden.

De lekschaal heeft een diameter van 32 cm en de hoogte is 6 cm. Het is een 'platte lekschaal met kraagrand op poten'. De schaal is gemaakt van roodbakkend aardwerk en aan twee zijden afgewerkt met loodglazuur. De schaal heeft twee horizontale 'worstoren'. En hij is gemaakt tussen 1550 en 1600, wat een vrij nauwkeurige datering is. En daarmee kunnen ook de andere vondsten uit hetzelfde spoor gedateerd worden. 

Dat was in 2017. In de afgelopen maanden heeft onze vrijwilliger Jos tijd gevonden om de schaal te restaureren. En dat was een hele uitdaging! Als eerste heeft hij de scherven (weer) aan elkaar gelijmd. Daarna heeft hij de ontbrekende stukken met gekleurd gips aangevuld. Er is daarbij gekozen voor een groene kleur gips; voor het bepalen van de goede kleur heeft hij heel wat proefjes gemaakt. Op de foto's is te zien dat je zo'n groot gat niet in een keer kunt vullen. En er is ook mooi te zien hoe de gaatjes zijn gemaakt: met kleine stukjes bamboe. Restaureren van aardwerk is in de praktijk vooral heel veel schrapen en schuren. Het resultaat mag er zijn: zeven jaar na de opgraving hebben we een prachtige lekschaal!

De komende tijd kan je de lekschaal tijdens onze open middagen op woensdag en vrijdag bewonderen. En we vertellen natuurlijk graag meer over de schaal en de restauratie. 

Kroniek juni 2023

In het laatste nummer van tijdschrift de 'Kroniek, tijdschrift historisch Amersfoort' staan twee artikelen van onze stadsarcheologen. 

Erfgoed gezocht

Sanne Beumer en Timo d'Hollosy schrijven over het project 'Erfgoed gezocht'. Tijdens de coronajaren speurden ruim 4.500 mensen vanachter hun eigen laptop, tablet of pc op hoogtekaarten naar nog onontdekt archeologisch erfgoed op de Utrechtse Heuvelrug. Misschien was jij wel een van deze onderzoekers? En met succes: het project heeft bijna 40.000 potentiële nieuwe grafheuvels, raatakkers en houtskoolmeilers opgeleverd. Een schat aan informatie! Op het kaartje zijn de resultaten binnen de gemeenten Soest (links), Zeist (onder), Leusden( rechtsonder) en Amersfoort (rechtsboven) te zien. Dit project krijgt een vervolg, want nu moet onderzocht worden bij welke potentiële locaties het ook echt om archeologie gaat. Verder lezen? Download dan het artikel. 

Hout van Kouwenhoven

Itamar de Rooze schrijft over een houten kuip die bij de opgraving van Buitenplaats Kouwenhoven in Hoogland is gevonden. Een vrij alledaagse vondst uit de opgraving blijkt na uitgebreid archeologisch onderzoek tot een reeks bijzondere ontdekkingen te leiden... en nieuwe vragen. Zo weten we nu dat voor deze kuip een 224-jarige eik rond 1681 in het midden van Duitsland werd gekapt. Verder lezen? Download dan het artikel. 

Inmiddels is het hout van de kuip geconserveerd en is een van onze vrijwilligers bezig om van de duigen weer een kuip te maken. Kom eens langs om die te bewonderen. 

Vondst van de Maand: Vroegmiddeleeuws aardewerk uit Hoogland

In maart kon je hier lezen over een unieke ontdekking in ons depot: een scherf van ongeveer 3 bij 5 cm. Die scherf is nu onze 'Vondst van de Maand'. En dat is natuurlijk niet zomaar.

Er is historisch en archeologisch vrij weinig bekend over Amersfoort en Hoogland in de Vroege Middeleeuwen. Bij de Driesluizenbrug is in 1986 bij de aanleg van de brug in de Bunschoterstraat over de Eem de tot nu toe oudste middeleeuwse scherf gevonden. Eigenlijk de eerste tekenen van leven ná de Romeinse Tijd. Deze scherf dateert uit de 8ste eeuw en is gemaakt in Duitsland. Kom op woensdag- en vrijdagmiddag deze scherf bewonderen. Verder lezen? Download dan het informatieblad.