vrijdag 28 november 2025

DECEMBER EDITIE KRONIEK - TIJDSCHRIFT HISTORISCH AMERSFOORT

De nieuwe editie van de Kroniek komt maandag 1 december uit! Dit keer staan er 3 artikelen in het tijdschrift die zijn geschreven door medewerkers van Centrum voor Archeologie. 

In het eerste artikel vertelt stadsarcheoloog Sanne Beumer over het archeologisch onderzoek van de Prehistorische grafheuvel bij De Lichtenberg.

Het tweede artikel gaat over het verhaal van de Prehistorie op de Heiligenberg, aan de hand van archeologische vondsten. Dit is geschreven voor stadsarcheoloog Maarten van Dijk en aardewerkspecialist Wilma van den Heuvel.

In het derde artikel vertelt stadsarcheoloog Timo d'Hollosy over het archeologisch en bouwhistorisch onderzoek van de Kelderkeuken aan de Nieuweweg.

De Kroniek is verkrijgbaar bij ons op Westsingel 46, op woensdag- en vrijdagmiddagen tussen 14:00u en 16:30u. 



woensdag 26 november 2025

CADEAUTIP FEESTDAGEN

Als u nog iemand wil verassen met een cadeautje "uit Amersfoortse bodem", kom dan langs bij Centrum voor Archeologie! Wij hebben een aantal mooie replica's van echte Amersfoortse archeologische vondsten, zoals een spaarvarkentje, Mariategel en een bierpakketje met bierpul. We bieden ook boeken aan over Amersfoortse archeologie. 

Nieuwsgierig? Kom vooral langs bij Westsingel 46 op woensdag- of vrijdagmiddagen tussen 14:00u en 16:30u. Dan zoeken we samen een mooi cadeau uit!


maandag 24 november 2025

REUVENSDAGEN - EDUCATIEMARKT

Vorige week waren de jaarlijkse Reuvensdagen! De Reuvensdagen is een archeologisch congres waar alle specialismen samenkomen. Sanne Beumer en Maarten van Dijk waren gevraagd om op de educatiemarkt te staan. Centrum voor Archeologie geeft namelijk ook les op de scholen van Amersfoort en dit was een mooi moment om dit met collega-archeologen te delen. Centrum biedt 3 lessen aan: Prehistorie in de Klas, Middeleeuwen in de Klas en Escapekist - Het Mysterie van de Jaarmarkt. Deze lessen zijn geschikt voor verschillende leeftijdsgroepen. 

Meer weten of wilt u een les boeken? Mail archeologie@amersfoort.nl !



woensdag 19 november 2025

SCHULD - KLUISTERS VOOR KWAJONGENS

Op het terrein van het voormalige Rijks Opvoedings Gesticht (ROG) aan de Utrechtseweg zijn deze kettingen met pols- en enkelbanden aangetroffen. Na het ontwarren bleken er twee sets kluisterboeien of kromsluitboeien te zijn.  

Na reinigen en ontroesten zijn de boeien gedateerd op de 19e-20e eeuw. De ketenen behoorden wellicht aan het ROG toe. In 1901 aanvaardde de Tweede Kamer een wet voor misdadige kinderen. Minister van der Linden wilde de dwangopvoeding volgens moderne inzichten organiseren. Er werden 4 normen vastgesteld, waarvan één luidde "opsluiting in het cachot met sluiting in hand- en/of voetboeien". Echter blijkt uit gestichtsverslagen dat in Amersfoort niet alle normen worden gehanteerd. Ook blijkt dat hier de uiterste straf, boeien, niet vaak werd opgelegd. 

Gezien de staat waarin de Amersfoortse boeien werden gevonden, moeten ze reeds lange tijd in de grond hebben gelegen. Officieel werden de ROG’s met hun regels en voorschriften in 1961 opgeheven. Het lijkt echter dat in Amersfoort al in een eerder stadium van de uiterste straf werd afgezien.

Meer weten of de boeien in het echt bekijken? Kom langs op de open middagen op woensdag- en vrijdagmiddagen tussen 14:00u en 16:30u.

maandag 10 november 2025

LICHT IN DE DUISTERNIS

De dagen worden steeds korter, dus we doen sneller de lampen thuis aan. Dit deed ons denken aan een vondst: een olielampje. Want hoe verlichtten mensen hun huizen vroeger?

Tijdens de opgraving aan de Breestraat in 1984 is een olielampje uit de periode 1500-1750 gevonden. Samen met kaarsen en haardvuren, was dit voor een lange tijd dé bron van verlichting binnenshuis.

De olielampjes werden meegenomen door de Romeinen naar Nederland. Deze werden gevuld met olijfolie. Na de val van het Romeinse Rijk verdwenen de olielampjes als lichtbron. De olijfolie moest geïmporteerd worden en de lijnzaadolie die hier gemaakt werd, was te duur en minder goed bruikbaar als brandstof. Kaarsen werden de norm. Pas gedurende de 12e/13e eeuw zullen de lampjes terugkeren. Men vulde deze met vet, raap- en toch ook lijnzaadolie. Vanaf de 14e eeuw nam het gebruik sterk toe. 

Olielampjes met 1 oor, zoals dit olielampje, waren bedoeld als wandlampje. Het onderste bakje was aan de achterkant afgeplat. Het oor hing aan een spijker en de afgeplatte achterkant tegen de muur. Deze vorm is typisch voor de periode van 1500-1750. Bij alle soorten olielampjes deden vodden dienst als lont. 

Meer weten of het olielampje in het echt bekijken? Kom langs op de open middagen! We zijn open op woensdag- en vrijdagmiddagen tussen 14:00u en 16:30u. 


maandag 3 november 2025

VONDST VAN DE MAAND NOVEMBER - ROMEINS KRUIKJE

In deze editie van Vondst van de Maand is dit Romeins kruikje de vondst die een maand lang in het spotlicht staat. Het kruikje dateert uit 130-200 na Chr., oftewel de Midden Romeinse Tijd. Het kruikje is gemaakt van gladwandig aardewerk.

In 1906 stuitte boer Kok met zijn schop op het kruikje toen hij op zijn land aan het werk was. Door de schopsteek viel het kruikje in grote scherven uiteen. Het zag er oud uit, dus ging meneer Kok ermee naar museum Flehite. De conservator vond het interessant en liet het voorwerp restaureren en in de collectie opnemen. Bijna 120 jaar later is het als Vondst van de Maand te bewonderen in het Centrum voor Archeologie. 

Kom de Vondst van de Maand bekijken op de open middagen op woensdag- en vrijdagmiddagen tussen 14:00u en 16:30u.